Jak budować pewność siebie u dziecka?

Budowanie pewności siebie u dziecka jest niezwykle ważnym elementem kształtującym jego charakter, osobowość i podejście do rozwiązywania problemów. To wiara we własne możliwości sprawi, że odważnie będzie wkraczać w dorosłość i pokonywać trudności, które staną na jego drodze. Ale jak budować pewność siebie u dziecka, aby pomóc mu zachować odpowiednią równowagę i nie doprowadzić do pojawienia się „przesadnego samozachwytu”?

Pewność siebie i wiara we własne możliwości sprawiają, że jesteśmy w stanie niemal dosłownie „przenosić góry”, a przeciwności losu nie są w stanie zahamować naszego dążenia do celu. Jest to jednak cecha nabyta, a nie wrodzona, dlatego tak ważne jest, aby pomóc dzieciom wzmocnić swoje poczucie własnej wartości. Pewność siebie u dzieci w dużej mierze kształtują dorośli, czyli rodzice, rodzina i nauczyciele, z którymi spędzają dużo czasu. Nim omówimy praktyczne sposoby wspomagające budowanie pewności siebie, zwróćmy uwagę, dlatego jest to tak istotne. 

Jak zbudować pewność siebie u dziecka?

Pewność siebie u dziecka w pewien sposób zapewnia mu równowagę emocjonalną. Dziecko znające swoje słabe i mocne strony będzie odporne na docinki czy niemiłe komentarze, które pojawią się w jego życiu, a na dodatek zmieniając środowisko czy otoczenie, z większą dozą swobody zacznie nawiązywać nowe znajomości i relacje. Będzie skupiać się na pozytywach nawet wśród ciężkich doświadczeń i wyciągać z nich prawidłowe wnioski, które uchronią je przed podejmowaniem nietrafionych decyzji.

A czym skutkuje brak pewności siebie u dziecka? Wycofaniem, izolacją, niechęcią do mówienia o swoich odczuciach. Oprócz tego prowadzi do negatywnego myślenia, które może odbierać radość z codziennego funkcjonowania, zniekształcać odbiór wydarzeń, zaburzać relacje społeczne oraz stać się podwaliną do stanów lękowych, a nawet depresji. Może również przyczyniać się do słabych wyników w nauce i braku motywacji. Konieczne jest zatem, by nie dopuścić u dziecka do zwątpienia w swoje możliwości. Co zatem warto robić?

  1. Nie porównuj – każde dziecko jest inne i posiada odmienne talenty. Nielogiczne jest zatem „motywowanie, przez porównywanie” dwóch odrębnych, różniących się od siebie jednostek. Jako nauczyciel, staraj się pokazać piękno tej różnorodności i wskazać drogę, jak z pomocą różnych umiejętności zrealizować wspólny cel np. otrzymać pozytywną ocenę, rozwijać daną pasję, czy zintegrować się w pracy zespołowej.   
  2. Chwal, ale szczerze – jeśli dziecko będzie chwalone z zasady, to dla jego lepszego samopoczucia nie pomożemy mu budować realnej pewności siebie, a oprócz tego możemy ukierunkować je w nieodpowiednią stronę. Jeśli chwalisz ucznia, że pięknie rysuje, a tak naprawdę nie ma całkowicie do tego talentu, możemy spodziewać się dwóch negatywnych scenariuszy. W pierwszym dziecko wyczuje brak szczerości i straci do Ciebie zaufanie, w drugim, będzie chciało rozwijać się artystycznie i dążyć do malarskiej kariery. Życie niestety bardzo szybko zweryfikuje jego umiejętności i to nie w sposób delikatny. Zamiast zatem chwalić dla samego chwalenia, przeanalizuj, w czym faktycznie Twój uczeń jest dobry i skup się na faktycznych umiejętnościach. 
  3. Kibicuj i motywuj – w obliczu porażek zachęcaj uczniów, aby się nie poddawali. Aby dodać im otuchy, wskaż, jak inni radzili sobie z trudnościami  w podobnych sytuacjach lub posłuż się własnym doświadczeniem. To zdecydowanie doda im skrzydeł i sprawi, że ponownie odnajdą siłę do działania. 

Chcesz lepiej poznać ten temat? Sprawdź nasz artykuł: Kolorowe eksperymenty naukowe

Jak poprawić pewność siebie u dziecka?

Warto pamiętać, że nie każde dziecko jest nieśmiałe, ma problemy z nawiązywaniem relacji czy dopiero poszukuje swoich mocnych stron, ale nie oznacza to, że nie można popracować nad jego pewnością siebie – zawsze można coś ulepszyć. Jak rozwijać pewność siebie u dziecka? W tym celu ważne jest podtrzymywanie prawidłowych wzorców zachowania i regularne ćwiczenia. Możesz wykorzystać do tego karty rozwojowe dla dzieci, które szczególnie wspomogą odporność psychiczną uczniów.

Okres przedświąteczny może być ku temu idealną okazją. Karty opracowano w formie kalendarza z pomysłem na zabawę lub ćwiczeniem na dany dzień. Dzięki temu można zadbać o integrację klasy czy zbudowanie wspólnych wspomnień. Pozycję tę możesz również polecić rodzicom swoich wychowanków, dzięki czemu budowanie pewności siebie dziecka będzie przebiegać harmonijnie w środowisku szkolnym i domowym.    

Oprócz tego zadbaj o odpowiedni charakter i przebieg codziennego oceniania ucznia. Niekiedy negatywna ocena czy uwaga, mogą wpłynąć na samopoczucie dziecka i sprawić, że zacznie nadmiernie martwić się niekorzystnym stopniem. W jednym z wcześniejszych artykułów zwróciliśmy uwagę, jak oceniać uczniów, aby nie obniżać ich samooceny i wskazaliśmy metody, jak można jednocześnie wspierać równowagę emocjonalną dziecka.   

Pewność siebie – ćwiczenia dla dzieci

Ćwiczenie pewności siebie u dziecka jest procesem ciągłym, który wymaga elastycznego podejścia i dostosowania do aktualnych warunków. Etapy dorastania wiążą się z ciągłymi zmianami, a co za tym idzie nowymi sytuacjami, w których dzieci muszą się odnaleźć. Aby mogły to zrobić jak najlepiej, warto wprowadzić trening uważności z dziećmi lub zastosować jego elementy w zajęciach lekcyjnych. Dzięki temu uczniowie skupią się na swojej obecnej sytuacji, będzie łatwiej im dostrzec konkretne i realne możliwości poprawy swojej sytuacji lub zauważyć pozytywy, które wcześniej pomijali. Oprócz tego mindfulness (czyli trening uważności) sprzyja poprawieniu koncentracji i zaakceptowaniu samego siebie.  

Oczywiście w sytuacji, gdy jako nauczyciel/pedagog dostrzeżesz ucznia, który ma bardzo obniżone poczucie własnej wartości i niejako trzeba je zbudować na nowo, zwróć się o pomoc do szkolnego pedagoga lub zachęć rodziców do pełnej współpracy z psychologiem dziecięcym, który pomoże w opracowaniu indywidualnego planu wspomagającego.

Bibliografia:

  1. Pewność siebie u dzieci, Ewelina Bartosiak.
  2. Pewność siebie i poczucie własnej wartości, praca zbiorowa. 
  3. 10 zabaw budujących pewność siebie u dziecka, Anna Piaseczna. 
  4. Trening uważności z dzieckiem - o co w nim chodzi? Wydawnictwo Forum Media. 
  5. Psychoedukacja Asertywność. Stres. Emocje. Samoocena. Komunikacja interpersonalna, Wydawnictwo Forum Media.