Zajęcia na świeżym powietrzu – co dają lekcje w plenerze?

Lekcje nie muszą być nudne, schematyczne i odbywać się tylko w budynku szkolnym. Zajęcia na świeżym powietrzu mogą dodać świeżości Twojemu prowadzeniu lekcji, spotęgować zaangażowanie uczniów i polepszyć atmosferę szkolnej edukacji. Ale czy nie przyczynią się do spadku koncentracji? Czy można je zastosować przy każdej, czy może tylko konkretnej sytuacji? Gdzie zorganizować lekcje plenerowe?

Edukacja w plenerze – wymysł i przesada? 

Być może wydawałoby się, że tradycyjna lekcja wymaga ciszy, siedzenia w ławce i uważnego słuchania nauczyciela. Nic bardziej mylnego! Sam Arystoteles – ojciec nauki i edukacji – preferował nauczanie podczas spacerów. Nie bez przyczyny jego zwolenników i naśladowców nazywano perypatetykami (perypatetyk – ktoś przechadzający się). Dzięki temu szkoła dla ówczesnych uczniów była czymś ciekawym i inspirującym. Pamiętajmy, że mimo zmieniających się czasów i metod nauczania, niektóre z nich są nie do zastąpienia i niezwykle korzystnie wpływają na przyswajanie wiedzy – dokładnie takie są zajęcia na świeżym powietrzu! 

Nauka w plenerze nie zaburzy koncentracji uczniów, jeśli będzie odbywać się w odpowiednim miejscu i zadbamy o niestandardowy przekaz. Szczególnie korzystna może być we wczesnym okresie dzieciństwa, czyli przedszkolu!

Zajęcia na świeżym powietrzu w przedszkolu i szkole – jak przekazać wiedzę? 

Zabawy na świeżym powietrzu w przedszkolu są oczywistą oczywistością dla nauczycieli i rodziców. Nie bez przyczyny przedszkolne place zabaw są rozbudowane i urozmaicone, a każdy ciepły dzień jest pretekstem do podwórkowych zabaw. Nie zapominajmy jednak, że nie chodzi tylko i wyłącznie o miło spędzony czas. Przedszkolaki uczą się poprzez zabawy i gry, a w warunkach outdoorowych możemy poszerzyć zakres inspiracji. Rola zabawy w edukacji przedszkolnej to kluczowa metoda dydaktyczna, a ruch na świeżym powietrzu sprzyja koordynacji, rozwijaniu funkcji poznawczych i holistycznemu rozwojowi dzieci. Więcej na ten temat pisaliśmy w artykule: Dlaczego zabawy ruchowe dla dzieci są tak ważne?

Oczywiście lekcje na dworze mogą przypominać standardową lekcję – jednak otoczenie może być o wiele atrakcyjniejsze. Planując takie zajęcia poproś dzieci, by zabrały ze sobą koce, na których wygodnie usiądą i wybierz miejsce, które zapewni cień w słoneczne pogody. Co jeszcze należy uwzględnić organizując zajęcia na świeżym powietrzu? 

Nauka na świeżym powietrzu – odpowiedni czas i miejsce

Przede wszystkim obalmy mit, że lekcje na świeżym powietrzu można organizować tylko w okresie lata, gdy jest ciepło. Nic bardziej mylnego! Zajęcia podczas jesiennych scenerii mogą być pouczające i ożywcze, podobnie jak zimowe spacery po parku w poszukiwaniu konkretnej wiedzy! Kolejnym mitem jest twierdzenie, że nie każde nauczanie przedmiotowe nadaje się do nauki w otoczeniu przyrody. Matematyka, fizyka, chemia wśród drzew i zieleni może wyciszyć uczniów, którzy nie przepadają za tymi przedmiotami i zmobilizować ich do większego zaangażowania. 

Bez względu na to czy jesteś nauczycielem dzieci okresu przedszkolnego, czy szkolnego, dokładnie zaplanuj plenerowe zajęcia. Poinformuj dzieci, kiedy odbędzie się taka lekcja i weź pod uwagę kilka elementów: 

  • Bliskość od budynku szkoły. Niestety ogranicza nas czas, wiec jeśli masz tylko godzinę lekcyjną do dyspozycji, poszukaj miejsca bliskiego lokalizacyjnie, by dzieci zdążył wrócić do budynku szkoły na kolejne zajęcia. Nie musi to być park i las – nawet pobliski skwer czy polana mogą być miłą odskocznią od ławek i tablicy. 
  • Odpowiedni ubiór dzieci. Latem zadbaj, by dzieci miały nakrycia głowy, były posmarowane kremem UV, a zimą lub jesienią, były ubrane adekwatne do pogody. Właśnie dlatego tak istotne jest, by poinformować wychowanków i uczniów o plenerowych planach. 
  • Narzędzia dydaktyczne. Zabierz ze sobą wszystko, co jest niezbędne do prowadzenia zajęć. Planujesz, by dzieci skupiły się na analizie postaci czytanej lektury? Nie musicie zabierać niczego oprócz zeszytów i długopisów, by zapisać wspólne dedukcje. Ale jeśli chcesz zorganizować zajęcia plastyczne w plenerze dobra organizacja i lista rzeczy do zabrania będą konieczne.

Chciałbyś dowiedzieć się więcej? Koniecznie przeczytaj artykuł: Kolorowe eksperymenty naukowe

Korzyści nauki w plenerze – czy faktycznie to ma sens?

Wśród licznych korzyści możemy w pierwszej kolejności wymienić miłą atmosferę i to nie tylko ze względu na otoczenie przyrody. Nauczyciel skraca dystans pomiędzy uczniami a sobą, może prowadzić swobodniejszy dialog i pokazać się od innej strony, co przełoży się na relacje z dziećmi podczas zajęć tradycyjnych. ”Sztywna i zasadnicza nauczycielka”, może okazać się miłym kompanem, który potrafi zainteresować tematem i pragnie umilić dzieciom naukę – uczniowie na pewno to dostrzegą i docenią. 

Zajęcia w plenerze sprzyjają współpracy i zadaniom w grupie, dzięki temu dzieci polepszą swoje umiejętności społeczne. Obniża się poziom stresu, a w atmosferze relaksu umysł jest skłonny przyjąć zdecydowanie większą partię materiału. Ponadto lekcje na świeżym powietrzu nauczą dzieci praktycznego wykorzystania wiedzy. Na przykład jeśli z podręczników szkolnych analizowaliście ślady zwierząt lub wygląd drzew, koniecznie postaw na zajęcia na dworze, gdzie dzieci same będą mogły poszukiwać śladów czy identyfikować znane sobie z ilustracji gatunki rośli. To niezwykle rozwojowe i pobudzające ciekawość mechanizmy działania, które zostaną z Twoimi uczniami już na zawsze.

zajęcia na świeżym powietrzu

Ale nie zapominajmy, że zajęcia na świeżym powietrzu sprzyjają treningom uważności. Czym są i w jaki sposób wpływają na uczniów przeczytasz w artykule: Trening uważności z dzieckiem - o co w nim chodzi?, lub znajdziesz w materiałach na bliźniaczym portalu https://www.mindfulkids.pl/

Oprócz tego, zajęcia na świeżym powietrzu mogą obejmować zajęcia świetlicowe i ponadprogramowe. Nie muszą odbywać się w godzinach porannych, a wczesnowieczornych – za zgodą i ustaleniem z opiekunami dzieci – co podniesie jakość przekazywanej wiedzy. Jeśli zastanawiasz się, jak poprowadzić zajęcia o wszechświecie to wieczorne lekcje w parku mogą okazać się strzałem w dziesiątkę. Dzieci będą mogły oglądać niebo, skupić się na odszukiwaniu gwiazd, a szkolny teleskop nie będzie marniał w klasowym składziku. 

Dodatkowo dzieci uczą się spostrzegawczości, rozwijają inteligencję emocjonalną, mogą ćwiczyć myślenie analityczne, rozwijać integrację sensoryczną (podczas tworzenia własnych ścieżek sensorycznych) i dbają o kondycję fizyczną. 

Co jednak w przypadku, gdy nie jesteś pewny jako nauczyciel jak przeprowadzić i zorganizować zajęcia w plenerze? Pomoc może w tym dobry scenariusz zajęć na świeżym powietrzu w przedszkolu lub szkole. Znajdziesz je na profesjonalnych platformach edukacyjnych i w naszej księgarni – https://www.literka.pl/ –, która może pochwalić się bogatym zasobem wedle potrzeb nauczycieli i ich uczniów.  Wraz z początkiem roku szkolnego zastanów się jak urozmaicić swoje lekcje i przedmiot, by dzieci chętniej uczęszczały na zajęcia. Dzięki nieszablonowemu podejściu możesz je zainspirować i popchnąć w ramiona konkretnej kariery zawodowej!

Bibliografia: 

  1. Znaczenie edukacji leśnej w plenerze, Ewa Referowska-Chodak.
  2. Organizacja i znaczenie zajęć ruchowych w terenie, Adam Jurczak, Mariusz Ozimek.
  3. Zajęcia z klasą na świeżym powietrzu - jakie dają korzyści?, Szkolna24.
  4. Przykłady zajęd terenowych i warsztatowych w ramach lekcji geografii w szkole podstawowej, mgr Joanna Liszkowska.
  5. Lekcje na świeżym powietrzu – jak połączyć naukę z przyjemnością?
  6. Dlaczego edukacja na zewnątrz? Przykłady praktyki edukacyjnej, Dominika Barańska, Kinga Tietz, Jarosław Szymczak, Mariusz Zając.
  7. O czym należy pamiętać, aby poprowadzić dobrą lekcję?, Violetta Panfil-Smolińska.