Zajęcia o kosmosie w przedszkolu – czy to nie za wcześnie? 

Kosmos kojarzy nam się z tajemnicą, pięknem i niezbadanym terenem pełnym zagadek, nowych odkryć. Jak zatem włączyć zajęcia o kosmosie w codzienności przedszkolnej? Czy poprzestać na bardzo prostych wiadomościach opierających się na wiedzy, że istnieje Słońce, Księżyc i gwiazdy, czy może zrobić krok dalej i zagłębić się w ten granatowo-świetlisty świat? Wszystko zależy od grupy/klasy, jaką prowadzisz i w jakim wieku są Twoi wychowankowie, jednak śmiało zagłębiaj się w miarę możliwości w ten niezwykły świat, który stanie się idealną przestrzenią do wyobraźni i zabaw.

Zajęcia o kosmosie – przedszkole

Zajęcia o kosmosie dla 3-latków powinny być pełne gier i zabaw. Takie wprowadzenie dzieci w tematyczny zakres wszechświata odpowiednio rozbudzi ich entuzjazm do poznawanych wiadomości i stworzy podstawę do pogłębiania ich wraz z rozwojem oraz tokiem edukacyjnym. Możesz zatem opracować własny scenariusz zajęć o kosmosie lub wykorzystać te dostępne w specjalistycznych materiałach dla nauczycieli. Co można jednak uwzględnić w formie edukacyjno-zabawowej?

• Piosenki. Obecnie w licznych źródłach pedagogicznych znajdziemy mnóstwo piosenek o planetach, gwiazdach czy ziemi. Kolorowe planety same się w nich przedstawiają, mówią, czym się charakteryzują i radośnie rymują. Nuty wpadają w ucho, a dziecko powtarzając słowa piosenki, przetwarza najważniejsze informacje. Można je wykorzystać do zabaw ruchowych. Pamiętaj, że oprócz polskich wersji językowych, piosenki są dostępne w języku angielskim oraz innych, co może być uzupełnieniem lingwistycznego toku nauczania. 
• Wierszyki. Rymowanki i wierszyki, podobnie jak piosenki, zapadają szczególnie w pamięci dziecka. 
• Przebieranki. Ustal dzień, w którym dzieci przebiorą się za Układ Słoneczny! Zajęcia o kosmosie dla 3-latków mogą polegać na zaśpiewaniu odpowiedniej piosenki charakterystycznej dla danej planety, natomiast zajęcia dla starszych przedszkolaków mogą być bardziej złożone, tj. dzieci mogą opowiedzieć o planecie, którą reprezentują, bazując na bardziej obszernych informacjach, które dla nich opracujesz. Np. ile księżyców ma dana planeta, jak bardzo jest oddalona od Ziemi, dlaczego niemożliwe jest na niej życie? 
• Kreatywne malowanie. Wykorzystaj przybory plastyczne – farby, kredki, mazaki itp. – i poproś dzieci, aby wycięły planety, a następnie pokolorowały je zgodnie z ich faktycznym stanem. W drugiej turze zadania dzieci przygotują własny wizerunek planety zgodnie ze swoją wyobraźnią. Planeta może być wielokolorowa, nakrapiana czy w serduszka. Istotne jest w tym zadaniu, aby dziecko mogło tworzyć kreatywne własne wariacje „przedmiotu” lub wizerunku czegoś, ale ze świadomością, że w rzeczywistości wygląda on inaczej.  
• Czy jesteśmy sami? Z kosmosem kojarzą się też Ufoludki, które mogą być inspiracja do kolejnych zajęć. Jako nauczyciel możesz przebrać się za zielonego kosmitę z czółkami i opowiadać o Układzie Słonecznym, co przykuje zainteresowanie dzieci . Uwaga: Ten scenariusz zajęć dla dzieci warto przedyskutować z rodzicami wychowanków. Model wychowawczy poszczególnych rodzin może znacząco się różnić, podobnie jak poglądy opiekunów. Być może część rodziców uzna taką lekcję za świetny pomysł, inni natomiast mogą być mniej entuzjastyczni, ze względu na poczucie, że w kosmosie nie ma życia i cel, by tego nauczyć swoje pociechy. Dobry nauczyciel szanuje decyzje rodziców i uwzględnia je nawet podczas zabawy ich wartości.  

Warto podkreślić, że kosmos dla mniejszych przedszkolaków jest fascynujący, ale niekoniecznie realny. Świadomość wszechświata i zmian zachodzących w jego obrębie zwiększa się wraz z rozwojem rozumienia dziecka. Staraj się więc dostosowywać wiedzę do etapu samoświadomości.

Chciałbyś dowiedzieć się więcej? Koniecznie przeczytaj artykuł: Kolorowe eksperymenty naukowe

Kosmos – zajęcia dla dzieci wczesnoszkolnych

Co ma jeszcze do zaoferowania kosmos? Scenariusz zajęć dla dzieci chodzących do szkoły może być znacznie urozmaicony o nowe elementy. 

1. Budujemy Układ Słoneczny. Poproś dzieci, aby stworzyły makietę naszego Układu Słonecznego z uwzględnieniem konkretnej skali. Projekt możecie wykonywać wspólnie w ramach lekcji lub możesz go uwzględnić jako pracę domową do wykonania z rodzicami. Wspólne tworzenie takiego małego arcydzieła sprzyja zacieśnianiu więzi rodzinnych. Jeśli jednak w Twojej klasie są dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, pomyśl, czy nie lepiej byłoby realizować projektu w obrębie klasy. Dlaczego? Jeśli wychowanek nie będzie w stanie wykonać zadania z rodzicami czy rodzeństwem, widząc, że koledzy i koleżanki z klasy się przy tym dobrze bawią, może poczuć dyskomfort i wstyd. Przewiduj zatem takie możliwości i sytuacje zawczasu, myśląc o dobru wszystkich podopiecznych.  
2. Zajęcia z astronautą. W ramach poznawania zawodów oraz tematyki kosmosu nie ma lepszego pomysłu jak lekcja z udziałem gościa. Astronauta będzie zdecydowanie entuzjastycznie przyjęty przez dzieci, które zapewne będą z przyjemnością słuchać jego opowieści i zadawać pytania. A jeśli nie masz możliwości zorganizować spotkania z „podróżnikiem kosmosu”? W jego miejsce może Was odwiedzić pracownik/naukowiec/wykładowca związany z astronomią czy projektant/konstruktor współpracujący z polskim przemysłem kosmicznym. 
3. Wycieczka. Wycieczka do planetarium lub obserwatorium astronomicznego to idealna odskocznia od „typowych i schematycznych” zajęć lekcyjnych. Dzieci nie tylko poznają nowe oblicze nauki, lecz także mogą faktycznie przenieść się w kosmos podczas prezentacji czy projekcji gwiazd i galaktyk. 
4. Film o kosmosie. Oczywiście nie mamy tu na myśli filmów typu „Apollo 13” – mimo całej sympatii dla obsady i ekscytującego scenariusza. Dzieci zdecydowanie lepiej przyswoją filmy i bajki edukacyjne, które podkreślą zasady panujące w kosmosie (brak tlenu, grawitacji itp.) oraz elementarne prawy. Uzyskają też odpowiedzi na pytania typu: dlaczego gwiazdy spadają? Czy życie na Marsie jest możliwe? Dlaczego Księżyc zmienia kształt? Czy Księżyc świeci? 
5. Lektury. Jaka książka sprzyja nauce o kosmosie? Zapewne w pierwszej kolejności przychodzi nam na myśl „Mały Książę” Antoine de Saint-Exupéry, ale nie zapominajmy o „Dzieci Pana Astronoma” Wandy Chotomskiej i wielu innych. Oprócz omawiania treści i skupianiu się na postaciach, zgłębcie tajniki wszechświata! 

Zajęcia o kosmosie to idealny pomysł na ciekawe zajęcia w świetlicy. Możecie udekorować tematycznie sale, stworzyć latające spodki z talerzy lub opracować własne inspirujące gry i kosmiczne zabawy! Nie wahaj się mieszać elementów i powtarzać od czasu do czasu scenariusza, dzięki któremu dzieci utrwalą swoją wiedzę i być może na tyle rozwiną pasję, że w przyszłości na stałe zwiążą się zawodowo z przemysłem kosmicznym!

Bibliografia: 

1. “Wujcio Astronautą – Mały Wujcio leci w kosmos – odwiedza planety w Układzie Słonecznym”, Irena Słońska. 
2. W kosmos z klasą. Jakie tajemnice kryje wszechświat?, Uniwersytet Dzieci. 
3. Kosmos, czyli zajęcia o astronomii - Kreatywnym Okiem. 
4. Przedszkolak W Kosmosie Informator Dla Dzieci, Paulina Kozłowska.