Świetlica to miejsce, gdzie dziecko może poczekać na swoich opiekunów, odrobić lekcje i przede wszystkim dobrze się bawić. Oczywiście nad wszelkimi aktywnościami czuwa troskliwy nauczyciel. Jednak co w momencie, gdy dopada go zmęczenie lub kreatywne wymyślanie zabaw jest już na wyczerpaniu, a pomysł na ciekawe zajęcia w świetlicy nie wpada do głowy? Przybywamy z odsieczą, podpowiadając własne propozycje!
Przede wszystkim warto na samym wstępie podkreślić znaczenie świetlicy w życiu dziecka. Nie jest to miejsce „na przeczekanie” po całym dniu szkoły i zajęć lekcyjnych. Często świetlica jest przestrzenią, w której dziecko może odetchnąć, zrelaksować się, spotkać z przyjaciółmi i szlifować swoje talenty, hobby czy pasje. A czy istnieją inne świetlice oprócz tych szkolnych? Oczywiście! Mamy świetlice środowiskowe, klubowe, tematyczne itp. Jaką rolę pełni świetlica?
| lp. | Rola świetlicy | Opis |
|---|---|---|
|
1. |
Opiekuńcza | Gwarantuje dziecku dobre samopoczucie, bezpieczeństwo i opiekę. |
| 2. | Wychowawcza |
Wspiera kształtowanie osobowości i charakteru dziecka, kształtuje postawy społeczne (np. tolerancję). |
| 3. | Społeczna |
Wdraża dzieci do umiejętności życia i współpracy w społeczeństwie/grupie dla wspólnego dobra. |
| 4. | Dydaktyczna |
Rozwija umiejętności efektywnej nauki. |
| 5. | Kompensacyjna |
Celem jest wyrównywanie różnic pomiędzy podopiecznymi – kulturowymi, wynikających z wychowania itp. |
Mając na uwadze powyższe zadania, zajęcia na świetlicy powinny być tak zróżnicowane, aby uwzględniały je wszystkie. Od czego zatem warto zacząć?
Mając pod opieką liczną grupę dzieci w zróżnicowanym wieku o odmiennych charakterach, osobowościach i upodobaniach, nauczyciel może zastanawiać się, jaka wspólna aktywność może „zjednoczyć” uczniów we wspólnej zabawie. Niezawodnym i sprawdzonym sposobem są zajęcia plastyczne. W świetlicy mamy do dyspozycji szereg narzędzi artystycznych, które można z łatwością wykorzystać. Kredki, farby, mazaki to tylko niektóre z nich, a dzięki odrobinie kleju i podartym skrawkom papieru kolorowego można stworzyć istne arcydzieła! Zajęcia w świetlicy szkolnej mogą być modyfikowane, dostosowywane do potrzeb, tematu i okoliczności. Oto kilka z nich w różnym wydaniu.
Zajęcia w świetlicy mogą uwzględniać aktualną porę roku, zwłaszcza na zajęciach plastycznych. Dzięki temu dzieci dostrzegają zmiany zachodzące w przyrodzie, potrafią wykorzystać „dary matki natury” w swoich pracach.
Wiosna: Łąka dla mamy – w tym celu dzieci mogą zebrać okoliczne kwiatki i przykleić je na kartce papieru, a następnie dekoracje uzupełnić kawałkami bibuły.
Lato: Rysujemy wymarzone wakacje! Każde dziecko może wykorzystać dowolną technikę artystyczną i stworzyć własny projekt wymarzonych wakacji – rysunek, obraz, makieta – do wyboru do koloru. Tematyka jest o tyle ciekawa, że ile dzieci, tyle pomysłów. Dodatkowo temat dotyczy dzieci w każdym wieku i jest ponadczasowy.
Jesień: Oblicza jesieni – każde z dzieci tworzy rysunek jesieni, tak jak ją widzi. Jednemu będzie kojarzyć się z zimnem i deszczem, a kolejne z wychowanków doceni jej rozmaite barwy.
Zima: Zabawy zimą – zima to okazja do lepienia bałwana, jazdy na sankach, nartach i pretekst do bitew śnieżnych. Poproś dzieci, by narysowały, jak planują spędzić ferie zimowe.
Chcesz lepiej poznać ten temat? Sprawdź nasz artykuł: Kolorowe eksperymenty naukowe
A co w przypadku dzieci, które są bardzo aktywne ruchowo? Te żywe srebra często nie chcą się skupiać nad zadaniami w bezruchu. Warto zatem zorganizować zabawę, w której będą mogły wykorzystać nadmiar swojej energii. Jeśli świetlica jest mała, nie musicie ograniczać się tylko do jej czterech ścian. Mając do dyspozycji szkolne podwórko, można łatwo włączyć aktywność z udziałem piłek, skakanek czy hula hop. Pamiętaj, że zabawy ruchowe dla dzieci są bardzo ważne, gdyż wspierają koordynację ciała, orientację przestrzenną, motorykę i pomagają utrzymać prawidłową masę ciała.
Świetlica sprzyja również nadrobieniu braków edukacyjnych lub odrobieniu pracy domowej. Czasami dziecko nie ma możliwości zrobić tego w domu – szczególnie, jeśli są to dzieci z rodzin dysfunkcyjnych. Dużym wsparciem będzie dla nich nauczycielska pomoc i wsparcie pedagoga, który może wyjaśnić zasady działań matematycznych czy zmotywować do wykonania pracy na ocenę dodatkową.
Ale to nie wszystko.
Zajęcia w świetlicy powinny uwzględniać wyciszenie dzieci. Dlaczego? Często uczniowie są przebodźcowani, a to nie sprzyja koncentracji uwagi, zapamiętywaniu czy wytchnieniu. Umysł potrzebuje odpoczynku, a nie samego snu. Różne formy relaksacji jako urozmaicenie zajęć na świetlicy to także dobry i wskazany pomysł. Gdzie jednak szukać inspiracji, jak wprowadzić ćwiczenia wyciszające i na czym skutecznie się opierać? Nie wahaj się skorzystać z gotowych opracowań, tworzonych przez specjalistów. Wiedzą oni, że funkcja nauczyciela jest niezwykle ważna, dlatego co chwila z myślą o pedagogach powstają nowe zestawy ćwiczeń i podpowiedzi. Osobiście zachęcamy do skorzystania z dwóch przydatnych źródeł: https://www.mindfulkids.pl/ to portal poświęcony treningowi uważności, który może skutecznie urozmaicać zajęcia w świetlicy. Mindfulnes wspiera umysł i ciało dziecka, a także pozwala mu prawidłowo rozwijać swoją emocjonalność.
Ciekawe zajęcia w świetlicy nie tylko uatrakcyjniają w niej pobyt, lecz także pokazują dzieciom, jak można spożytkować czas i zadbać o swój samorozwój. To właśnie podczas takich „świetlicowych lekcji” dzieci poznają same siebie, swoje upodobania i ćwiczą partnerstwo/pracę w grupach. Przekłada się to na ich całościowy rozwój, a także wybranie kierunku dalszego kształcenia.
Nauczyciel/opiekun w świetlicy ma często nadrzędną rolę w edukacji społecznej swoich podopiecznych i to od niego zależy, czy odnajdą podczas zajęć swoje pasje, czy zainteresowania. W odróżnieniu od nauczyciela przedmiotowego, ma znacznie więcej możliwości działania, dlatego każdy jego wysiłek w prowadzenie ciekawych i zróżnicowanych zajęć jest „na wagę złota”. Dzięki nim świetlica będzie miejscem, w którym być może będą dorastać przyszli wielcy artyści, muzycy, malarze lub stanie się wsparciem dyscypliny i dążenia do celu dla dzieci, które nauczą się tutaj systematyczności i samozaparcia.
Poza tym kreatywne zajęcia na świetlicy sprzyjają nawiązywaniu silnych przyjaźni i budowaniu więzi – dają możliwość poznania rozmaitych osobowości i uczą kompromisów podczas prac grupowych. Jeśli zatem jesteś nauczycielem/opiekunem działającym na świetlicy, dostrzeż swoją wyjątkową rolę i potencjał uczniów, którzy rozwiną swoje skrzydła na ciekawych zajęciach w świetlicy!
