W jaki sposób urozmaicić zajęcia wykorzystując różne formy relaksacji?

Nadmiar obowiązków, oczekiwania środowiskowe, edukacyjne i dorastanie sprawiają, że dzieci czują wszechobecny stres i napięcie. Wpływają one niekorzystnie na fizyczny stan zdrowia, a także strefę psychiczno-emocjonalną, co znacząco odbije się na całym życiu dziecka. Z tego powodu warto zdejmować z ich barków nadmiar bagażu codzienności i podczas zajęć wykorzystywać skuteczne formy relaksacji. Jak zrobić to w praktyce? 

 

Formy relaksacji na zajęciach

Według słownika języka polskiego relaks to: “odprężenie fizyczne i psychiczne polegające na rozluźnieniu mięśni i zmniejszeniu do minimum aktywności myślowej oraz odpoczynek, często połączony z rozrywką”. 

Dlaczego jest tak ważny? Dzięki niemu możemy pozbyć się negatywnych emocji, “naładować akumulatory”, a ponadto stajemy się bardziej kreatywni, wydajni i szczęśliwi. Warto jednak podkreślić, że należy znaleźć odpowiednio indywidualne formy relaksu, które przynoszą ukojenie danej jednostce. Każdy jest inny, a rozładowanie emocjonalne i fizyczne, dla każdego może oznaczać coś innego. Niemniej, metod relaksacji warto uczyć się już w dzieciństwie.

Chcesz wiedzieć więcej? Sprawdź artykuł: Kolorowe eksperymenty naukowe

Techniki relaksacji dla dzieci

Włączając techniki relaksacji dla najmłodszych, możemy wpłynąć na ich całokształt rozwojowy. Ponieważ dzieci obecnie zewsząd są bombardowane bodźcami, – w dużej mierze generowanymi przez technologie np. telewizję czy komputer – mogą mieć zaburzony proces postrzegania i rozumienia otaczającego je świata. Dzięki technikom relaksacyjnym można zadbać o ich skupienie i prawidłowy przebieg analityczny. Formy relaksacji w przedszkolu nie są skomplikowane. Należą do nich:

bajki relaksacyjne i wierszyki – świat bajek od zawsze niósł za siebie ukojenie i możliwość wyobrażania sobie najpiękniejszych obrazów. Koniecznie warto to wykorzystać. Ale co powinien czytać nauczyciel/opiekun przedszkolny, aby dzieci faktycznie poczuły się zrelaksowane? Można skorzystać  z opracowań przygotowanych przez specjalistów pedagogów, logopedów jak m.in. Bajki terapeutyczne dla najmłodszych, którzy w umiejętny sposób skupili się na rozładowywaniu dziecięcych emocji, wskazując metodę ich kontroli. Oprócz relaksu zapewniają rozwijanie percepcji słuchowej. Opiekun może polecić dzieciom położenie się na plecach, zamknięcie oczu i wyobrażanie sobie wszystkiego, co przeczyta. Taka forma czytania bajek zdecydowanie koi umysł i emocje dziecka, 

muzykoterapia – w tej kwestii mamy istne pole do popisu. Można przygotować utwory relaksacyjne, które odtwarzane w czasie wolnym pozwolą dzieciom obniżyć stres i się wyciszyć. Mogą również stać się narzędziem ułatwiającym zasypianie. Innym wariantem są zabawy rytmiczno-ruchowe, podczas których dzieci używają instrumentów, grają melodie i śpiewają. Ekspresja wyrażona w ten sposób oczyszcza z negatywnych emocji, pobudza endorfiny i korzystnie wpływa na układ nerwowy,

ćwiczenia oddechowe – mają one za zadanie utrwalenie prawidłowego toru oddechowego oraz zwiększenie pojemności płuc. Dzięki nim łatwiej zapanować nad negatywnymi emocjami, zdenerwowaniem i ciśnieniem, co przekłada się na relaks. Do takich ćwiczeń może należeć puszczanie baniek, dmuchanie baloników, zabawy w mówienie szeptem, poruszanie wiatrakiem za pomocą oddechu i “podmuchiwania”. Dodatkowo można wprowadzić ćwiczenia z jogi, która dodatkowo zadba o kondycję fizyczną podopiecznych, 

zajęcia plastyczne – znana od wieków technika relaksacyjna jest związana z artystycznym wyrażaniem siebie. Wielu malarzy czy rzeźbiarzy mimo wykonywanego zawodu potrafili zatracić się w swoim zajęciu, traktując je nie jak pracę zarobkową, a powołanie i możliwość uspokojenia myśli. Obecnie nic się nie zmieniło. Człowiek, mając możliwość malowania, lepienia czy tworzenia odnajduje w tym harmonię i możliwości przedstawienia swoich uczuć. Organizując zabawy z działem farb, plasteliny, modeliny czy gliny, dajemy dzieciom możliwość na skupieniu uwagi na własnych potrzebach emocjonalnych i zatracenia się przez chwilę w świat stwórczy. 

Jeśli potrzebujemy gotowych scenariuszy i propozycji, które niemal od razu można wykorzystać na najbliższych zajęciach, warto zaznajomić się z książką Zabawy relaksacyjne i wyciszające na zajęciach terapeutycznych. Zawiera ona liczne propozycje zabaw i ćwiczeń relaksacyjnych dla wieku przedszkolnego i szkolnego. 

Oczywiście powyższe propozycje nie są zarezerwowane wyłącznie dla najmłodszej grupy wiekowej. Techniki relaksacji dla młodzieży nie odbiegają od tego co opisaliśmy, ale są bardziej dostosowane do ich potrzeb i wieku. Dotyczy to wyboru lektury, muzyki czy form ćwiczeń jogi, które skupiają się na wyciszeniu emocji towarzyszącym okresowi dojrzewania. 


Oprócz tego, aby ułatwić nauczycielom, pedagogom i opiekunom przedszkolnym wprowadzanie technik relaksacyjnych, pomoc w uporządkowaniu emocji podopiecznych i wspieranie ich rozwoju przygotowaliśmy magazyn, który jest poświęcony powyższym zagadnieniom: Mindful Kids. Skupia się on na rozwijaniu uważności u dzieci. Zabawy, ćwiczenia i porady to stały program magazynu, dzięki któremu dzieci będą bardziej świadome swoich potrzeb i bliżej zrozumienia własnego JA.

Wilk syty i owca cała 

Pamiętajmy, że wprowadzanie technik relaksacyjnych w zajęcia przedszkolne i szkolne daje obopólne korzyści dzieciom i nauczycielom. Opiekun jest w stanie łatwiej zapanować nad grupą czy klasą i zachęcić ich do zajęć czy zapamiętywania   informacji. Zdecydowanie przyjemniej pracuje się w otoczeniu zadowolonych i zrelaksowanych podopiecznych niż rozemocjonowanych oraz wyrażających emocje w niejednokrotnie destrukcyjny sposób. Dzieci natomiast mając poczucie bezpieczeństwa i wyciszenia chętniej skupiają się na środowisku i jego analizie, współpracując z opiekunem. Łatwiej im artykułować swoje potrzeby, a co za tym idzie, są szczęśliwsze i zadowolone z przeżywania doświadczeń, jakie niesie za sobą każdy dzień.  

Aby jednak tak było, zajęcia relaksacyjne muszą być wprowadzane regularnie i umiejętnie, a w tym pomogą na pewno narzędzia przedstawione w tym artykule.

Bibliografia: 

  1. Mindfulness – trening uważności sposobem na spokojne i zrelaksowane dziecko, Wydawnictwo Forum Media. 
  2. Relaksacja i wyciszenie w przedszkolu – zabawy i ćwiczenia, Wydawnictwo Forum Media. 
  3. RELAKSACJA dla dzieci i młodzieży, Patrycja Binda. 
  4. Zestaw zabaw i zajęć relaksacyjnych i odprężających dla dzieci w wieku przedszkolnym, mgr Anita Kępińska.
  5. Relaksacja w teorii i praktyce pedagogicznej, Paweł Zieliński. 
  6. Metody relaksacyjne stosowane w pracy z dziećmi przedszkolnymi, M. Kowalczyk.