Mindfulness – trening uważności sposobem na spokojne i zrelaksowane dziecko

Według badań ćwiczenia relaksacyjne wzbudzają większą ciekawość, otwartość oraz lepsze samopoczucie psychiczne wśród dzieci w przedszkolu. Wpływają również na pozytywną zmianę zachowania – dzieci stają się spokojniejsze, tym samym są mniej skłonne do tworzenia sytuacji konfliktowych. Uczą się, w jaki sposób regulować swoje emocje tak, aby lepiej radzić sobie z trudnymi często niechcianymi emocjami. Według Dalaj Lamy – „Gdyby każdego ośmiolatka nauczyć praktykowania medytacji, w ciągu jednego pokolenia świat uwolniłby się od przemocy”. I nic w tym dziwnego. W końcu uważność sprawia, że stajemy się bardziej otwarci na innych, ale przede wszystkim na siebie.

Z publikacji dowiesz się:

• Jak wykorzystywać techniki mindfulness w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym
• Jak lepiej radzić sobie ze stresem
• Co zrobić, aby lepiej zrozumieć źródła powstających napięć i pomóc dzieciom mającym trudności z wyrażaniem emocji, skupianiem uwagi, przebodźcowaniem czy radzeniem sobie z oceną
• Jakie znaczenie ma mindfulness w życiu codziennym
• Jak nauczyć dziecko akceptacji i zaufania do siebie
• Jak zwiększyć poczucie niezależności, lepszego rozumienia siebie i innych

Spis treści

Wstęp 5

1. Mindfulness – trening uważności... 8

1.1. Czym jest uważność?... 8

1.2. Dlaczego uważność jest tak istotna?... 8

2. Uważność w codziennym życiu dzieci... 9

3. Co mindfulness daje dzieciom?... 10

3.1. Umiejętność wyrażania emocji... 10

3.2. Skupienie uwagi... 10

3.3. Wyciszenie umysłu... 11

3.4. Umiejętność wybierania reakcji... 11

3.5. Umiejętność opanowywania stresu i rozluźniania się... 11

3.6. Nieobciążanie się oceną... 12

Literatura... 12

4. Scenariusze zajęć dla dzieci 5–6-letnich... 13

4.1. Scenariusz zajęć „Uwaga skupiona na oddechu”... 13

4.2. Scenariusz zajęć „Słoniowe uszy” – trenowanie mięśnia uwagi... 17

4.3. Scenariusz zajęć „Uważne oczy”... 22

4.4. Scenariusz zajęć „Wącham, smakuję, dotykam”... 26

4.5. Scenariusz zajęć „Co mówi moje ciało?”... 30

5. Cykl zabaw dla dzieci młodszych doskonalący uważność... 35

5.1. „Czy widzisz wiatr?” – wyprawa badawcza – uważne patrzenie... 35

5.2. „Zabawy z wiatrem” – co czuje moje ciało?... 36

5.3. „Obserwujemy i malujemy wiatr” – terenowa zabawa plastyczna – uważne patrzenie... 38

5.4. „Śpiewamy i gramy z wiatrem” – zabawy muzyczne w terenie – uważne słuchanie... 38

Karty pracy dla dzieci młodszych... 40

6. Zabawy doskonalące dostrzeganie swoich emocji oraz wyrażanie ich w sposób kontrolowany... 44

W dzisiejszym świecie obserwujemy niezwykle szybki wzrost tempa życia. Nasze zmysły odbierają mnóstwo docierających zewsząd pobudzających bodźców. Wszędzie obecny hałas, pośpiech, stres utrudniają zachowanie spokoju. W natłoku takich negatywnych bodźców niezwykle trudno jest wykazywać się opanowaniem, spokojem, pogodą ducha. Aby zachować równowagę ciała i ducha, powinniśmy umieć wykorzystywać każdą możliwą chwilę spokoju, by nasz organizm mógł się zrelaksować i odprężyć. I choć jako osoby dorosłe, dojrzałe emocjonalnie mamy świadomość wpływu bodźców na powstawanie w naszym organizmie napięć, zarówno tych fizycznych, jak i psychicznych, to świadome wykorzystywanie umiejętności relaksacji w celu ich niwelowania nie jest wcale łatwe. Literatura psychologiczna wymienia dwa podstawowe rodzaje napięć, jakie powstają w organizmie człowieka – napięcie fizjologiczne oraz napięcie psychiczne. Jak podaje definicja sformułowana przez S. Siek – „źródłem napięcia fizjologicznego są różnego rodzaju lęki i niepokoje. Natomiast napięcie psychiczne pochodzi z niezaspokojenia potrzeb psychicznych człowieka”.

Źródłem napięć może być również otoczenie społeczne, w jakim funkcjonujemy. Dla dziecka z pewnością może to być rodzina, przedszkole czy też środowisko rówieśnicze. Niezwykle często zdarza się, że uwarunkowania wewnątrzrodzinne są jednym z czynników stresogennych w życiu dziecka. Wzrastanie w rodzinie dysfunkcyjnej, patologicznej czy będącej tymczasowo w stanie konfliktu może zagrażać prawidłowemu rozwojowi osobowości dziecka, prowadzić do niezaspokajania podstawowych potrzeb bądź wywoływać u niego napięcia psychiczne. Przyczyną wielu niepokojów i lęków bywa także środowisko rówieśnicze. Niezaspokojona potrzeba akceptacji, bliskości lub uznania bywa powodem stresu. Wymagania stawiane w procesie socjalizacji przekraczają niejednokrotnie możliwości dziecka. Przyczyną powstawania napięć może być placówka edukacyjna: „Współczesne przedszkole jest często czynnikiem nerwicorodnym”.