Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży w szkole. Strategie radzenia sobie z lękiem, stresem i konfliktowymi sytuacjami

Z publikacji dowiesz się:

• Czym jest i skąd bierze się lęk?
• Jak obniżyć poziom lęku?
• Czy stres może przyczynić się do samorozwoju dziecka?
• Jak pomóc podopiecznemu przekształcić porażkę w sukces?
• Jak współpracować z rodzicami dzieci zmagającymi się z trudnościami natury psychiczno-emocjonalnej?
• Czym jest mindfulness i jak może być pomocny w radzeniu sobie z emocjami?
• Jak szkolne działania prozdrowotne przyczynią się do lepszego samopoczucia emocjonalnego uczniów?
• Jak nie karmić negatywnych uczuć?

Nauczyciel odgrywa niezwykle ważną rolę w życiu dzieci i młodzieży, nie tylko z powodu przekazywanej wiedzy czy wspomagania przyszłej ścieżki zawodowej. Czasami jest pierwszą osobą interwencyjną, która może dostrzec trudności emocjonalne dziecka lub stać się jego powiernikiem. W takich przypadkach niezwykle ważne jest, by pedagog wiedział, jak postępować, by jak najlepiej pomóc swojemu podopiecznemu poradzić sobie z trudnościami emocjonalnymi i wskazać mu, jak może odnaleźć równowagę.

E-book, a także jego pierwsza część, stanowią formę instruktażowego poradnika, w jaki sposób to zrobić, współpracując ze specjalistami zdrowia psychicznego i opiekunami dziecka.

Spis treści:

Spis treści. . . 4

Zrozumieć lęk. . . 5

Wykorzystaj energię stresu do samorozwoju. . . 10

Nie taka porażka straszna, jak ją malują. . . 15

Jak skutecznie poradzić sobie z konfliktem między rodzicami a szkołą w obszarze pomocy psychologiczno-pedagogicznej?. . . 21

Mindfulness na co dzień. . . 26

Działania prozdrowotne w szkole. . . 32

Bądź zmianą, którą chcesz widzieć w szkole. . . 36

Skąd się biorą lęki i gdzie są przechowywane?

Nie ma możliwości, by człowiek nigdy nie odczuwał lęku, warto więc zrozumieć, jak działa zalękniony mózg, ponieważ daje to możliwość ograniczenia negatywnych skutków lęków. Należą do nich m.in.: dręczące pesymistyczne myśli, problemy ze snem, serie rytuałów, trudności z wyjściem z domu, unikanie spotkań z ludźmi. W ostatnich latach prowadzono intensywne badania nad zalęknionym mózgiem, dzięki czemu naukowcy odkryli, że mamy do czynienia z dwoma osobnymi procesami, w wyniku których powstaje lęk. Pierwszy z nich jest związany z doznaniami zmysłowymi oraz myślami na temat danej sytuacji i rozpoczyna się w korze mózgu, czyli części mózgu odpowiedzialnej za rozumowanie, tworzenie języka, wykonywanie złożonych operacji myślowych. Stosowane dotąd metody terapii skupiały się właśnie na myślach powstających w korze mózgu i powodujących lęki, a zatem skoncentrowane były na procesach poznawczych.

Nie wszystko jednak da się w ten sposób wytłumaczyć. Spoglądając kompleksowo na kwestie związane z lękiem, przekonujemy się, że niepokój narasta w ciele migdałowatym – małej części mózgu składającej się z tysięcy układów komórkowych pełniących różne funkcje i mających wpływ m.in. na tworzenie więzi, odczuwanie miłości, złości, strachu. Ciało migdałowate jest w centrum powstawania reakcji lękowych i chociaż kora mózgu rozpoczyna lub wzmacnia reakcję lękową, to właśnie ciało migdałowate powoduje jej wyzwolenie (Pittman, Karle 2018, s. 13–19). Jak rozpoznać, że to lęk? Lęk obniża poziom poczucia bezpieczeństwa, wywołując liczne objawy, jak: uczucie roztrzęsienia, nierównomierne bicie serca, uderzenia gorąca, nadmierną potliwość, trudności z oddychaniem, zawroty głowy. Lęk może występować w różnych formach, wśród których najczęściej pojawiają się: – uczucie paniki, podczas którego osoba interpretuje w sposób katastroficzny efekty lęku i jest przekonana, że dzieje się z nią coś złego, – fobia społeczna powodująca ogromny lęk przed oceną otoczenia i poniżeniem,