Co pomaga w nauce i koncentracji?

Proces edukacji wiąże się ze stałym przyswajaniem wiedzy, która na każdym etapie nauki jest coraz obszerniejsza. Aby dziecko mogło nadążyć za całym programem szkolnym, istotne jest wspomaganie jego skupienia i efektywnej nauki. Ale co pomaga w nauce i koncentracji? Przeanalizujmy poszczególne metody, które mogą mieć wpływ na dorastanie edukacyjne ucznia.

 

Co pomaga w nauce i koncentracji?

Mam synka około 2 lat. Staś szybko się nudzi i łatwo dekoncentruje. Jak miał fazę na wodę, kupiłam mu kolorowe najtańsze plastikowe kubeczki takie do kawy, czy herbaty i on przelewał wodę z jednego do drugiego potem do trzeciego aż przelał do wszystkich. Dziecko w euforii przez godzinę jak nie więcej. Ostatnio trochę ta zabawa mu się znudziła, a kubeczki poszły w kąt. Co polecacie dla żywych dwulatków?

Mama Stasia, Warszawa

Przyczyny dekoncentracji 

Brak koncentracji czy umiejętności zapamiętywania nie jest przyczyną niechęci do zdobywania wiedzy, a składa się na to wiele czynników. Należą do nich:

  • dysfunkcja dziedziczna lub zahamowany rozwój strukturalny mózgu. Najczęściej dochodzi do tego w okresie płodowym. 
  • zła dieta. Przewaga produktów mocno przetworzonych, bogatych w puste kalorie, które nie tylko nie odżywiają organizmu, ale i mózgu. 
  • nieprawidłowe nawodnienie. Soki i napoje dostępne w sklepach nie nawodnią wystarczająco młodego organizmu. 
  • zbyt dużo bodźców. Bodźcem odwracającym uwagę i utrudniającym zapamiętywanie może być hałas, zbyt intensywne światło, nieprzystosowane miejsce do nauki. 
  • stres. Mimo że dzieci mają inne problemy niż dorośli, ich sposób odczuwania stresu może być bardziej spotęgowany.
  • spectrum autyzmu. Zaburzenia ze spectrum autyzmu mogą utrudniać koncentrację oraz próby jej wspomagania. 
  • brak rutyny. Chaotyczna nauka i plan dnia mogą wpływać dekoncentrująco na młody organizm. 

Znajomość przyczyn pomoże w ich zniwelowaniu i wskaże odpowiedź jak poprawić pamięć. 

Zapraszamy również do przeczytania innego artykułu: Kolorowe eksperymenty naukowe

Jak poprawić pamięć i koncentrację?

Brak koncentracji i umiejętności zapamiętywania towarzyszy często uczniom z ADHD, dysleksją i nadpobudliwością ruchową. Dzieci te są impulsywne, łatwo je rozproszyć, a ich frustracja wynikająca z pogłębiających się problemów może znajdować ujście w zniechęceniu do poprawy skupienia. Mówimy wówczas, że uczeń ma specjalne potrzeby edukacyjne i należy opracować indywidualny plan wspomagania jego edukacji. 

Liczne opracowania specjalistyczne i poradniki dla nauczycieli lub rodziców, mogą stać się wyznacznikiem drogi, która będzie prowadzić do pożądanych efektów. Przykładem może być książka Terapia dysleksji. Koncentracja uwagi, która została opracowana pod redakcją wybitnej Ireny Sosin. Całość porusza najczęstsze problemy uczniów, które wpływają na ich koncentrację oraz metody rozwiązywania trudności. Oprócz tego opracowanie zawiera karty pracy bogate w rebusy, ilustracje i kreatywne zadania, które można wykorzystać podczas zajęć. Podniesie to jakość lekcji i przyczyni się do zwiększenia wydajności ucznia. Książka pomoże również rodzicom, którzy pragną wspomóc swoje dzieci w zakresie edukacji, ale nie do końca wiedzą, jak to zrobić. 

Dodatkowo nauczyciel widząc problemy z zapamiętywaniem i koncentracją dziecka, powinien skonsultować się z jego rodzicami. Dokładny wywiad i współpraca rodzic-nauczyciel przyczyni się do polepszenia nauki ucznia i przyniesie korzyści. Można zasugerować rodzicom zmianę diety (lub suplementację, której braki wyjdą podczas okresowych badań krwi) lub zharmonizowanie codziennego dnia dziecka m.in. pór spania. Sen odgrywa kluczową rolę w umiejętności zapamiętywania i koncentracji, a jego nieregularna forma mocno zaburza pracę całego układu nerwowego.  

Oprócz tego nauczyciel podczas swoich lekcji powinien bazować na kreatywności, a nie jedynie realizacji materiału. Monotonny wykład czy “standardowe” zadania typu przeczytaj i rozwiąż, w żaden sposób nie przyczynią się do poprawy koncentracji i umiejętności zapamiętywania dziecka. Nie zapomnij, że klasa nie powinna być miejscem przypominającym składownie, w której na każdej ścianie, szafce i półce widnieją rozmaite przedmioty. Nawet jeśli są to pomoce naukowe i dydaktyczne, mogą skutecznie odwracać uwagę uczniów, prowadząc do dekoncentracji. 

Koncentracja uwagi – ćwiczenia w szkolnej ławce 

Jak zatem poprawić pamięć dziecka w warunkach szkolnych? Wykorzystuj zabawy podczas lekcji. Bez względu na to, jakiego przedmiotu uczysz, możesz sprawić, że forma przekazywanej wiedzy stanie się grą. Oczywiście poszczególne ćwiczenia należy dostosować do wieku klasy oraz indywidualnych potrzeb ucznia, jednak staraj się, aby nie były one jedynie przedmiotem zajęć wyrównawczych. Główne zajęcia lekcyjne powinny równie dobrze przykuwać uwagę dziecka tak samo jak zajęcia dodatkowe. Nie podchodź zatem nazbyt schematycznie i tradycyjnie do prowadzenia lekcji, a wykorzystuj nowinki z zakresu psychologiczno-pedagogicznego, które poparte są aktualnymi spostrzeżeniami.  

Puzzle i memory – dopasowywanie elementów, lub poszukiwanie takich samych obrazków jest świetnym urozmaiceniem lekcji. Bez względu czy są to zajęcia z matematyki, geografii, historii czy języka polskiego, ta forma ćwiczeń wpasuje się w każdą okoliczność i “aranżację przedmiotową”. 

Zapamiętywanie słów – aby pobudzić uczniów do skupienia uwagi, na samym początku zajęć poinformuj ich, że w ciągu lekcji wymienisz 5 wyrazów, niezwiązanych z tematyką lekcji. Osoby, które na jej koniec wypiszą wszystkie słowa w prawidłowej kolejności dostaną nagrodę. Może to być ocena za aktywność albo inna forma nagradzania. Dzięki tej metodzie dzieci będą starać się uważnie słuchać Twoich zajęć, i będą ćwiczyć pamięć. 

Aktywność – aktywna forma zajęć, podczas której uczniowie mogą brać udział, jest jedną z najlepszych metod pobudzania koncentracji. Można do tego wykorzystać ćwiczenia w parach oraz zawody, podczas których poszczególne grupy rywalizują między sobą. 

Pomoce wizualne – prezentacje, ilustracje, obrazki i zdjęcia – one wszystkie sprzyjają zapamiętywaniu i koncentracji. Na przykład, zamiast opowiadać historię króla Władysława Łokietka, w pierwszej kolejności pokaż uczniom jego portret. Zapytaj, jak podoba im się podobizna, jakie znaki szczególne zauważyli u dawnego króla Polski, a następnie, gdy przykułeś ich uwagę, przejdź do najważniejszych wątków jego historii. Dzięki temu wiedza, która w dorosłym życiu bywa ulotna, wśród Twoich uczniów zdecydowanie się zakorzeni.
Zaproś przyrodę na zajęcia – okazuje się, że przyroda nie tylko koi zmysły, ale i poprawia koncentrację. Dźwięki natury, śpiewu ptaków mogą pobudzać skupienie i podnosić jakość nauki. Możesz zatem przeprowadzić zajęcia lekcyjne w plenerze, lub zadbać o relaksującą muzykę w czasie zajęć w klasie. Oczywiście nie chodzi tu o głośne słuchanie szumu fal, ale o delikatne, ciche rytmy, które możesz odtworzyć podczas przepisywania tekstu lub innego zadania wymagającego skupienia. Warto jednak przy tym ćwiczeniu obserwować reakcję uczniów i poziom ich koncentracji. Mimo że przyroda i muzyka mają działanie wspomagające naukę i koncentrację, niektórzy uczniowie mogą lepiej skupić się w całkowitej ciszy, którą w takim wypadku postaraj się im zapewnić. 

Efektywna nauka nie musi być jedynie teorią, a dzięki wprowadzeniu poszczególnych metod do swojej codzienności i form przekazywania wiedzy, może stać się oczywistym elementem życia ucznia. Przyczyni się to do jego rozwoju intelektualnego oraz wszelkich sukcesów w życiu szkolnym i zawodowym. 

 

Bibliografia:

  1. Wpływ Natury Na Dziecko I Jego Rozwój - Małe Charaktery.
  2. Uczeń Ze Specjalnymi Potrzebami Edukacyjnymi W Systemie Edukacji W Świetle Nowych Przepisów Prawa Oświatowego, Ore.
  3. 50 Zabaw I Ćwiczeń Poprawiających Koncentrację Ucznia, E-Akademia Rodziców. 
  4. Efektywne Nauczanie – Jak Szybciej I Skuteczniej Przyswajać Wiedzę?.
  5. Koncentracja Uwagi. Niezbędnik Nauczyciela, Sodmidn.
  6. Wpływ Muzyki Na Rozwój Dziecka.