Jak wygląda terapia logopedyczna gammacyzmu?

Wady wymowy nie są rzadkim zjawiskiem, jednak coraz częściej ogromny nacisk kładzie się na terapię logopedyczną we wczesnym dzieciństwie, dzięki czemu wada może zostać zniwelowana. Jak wygląda terapia logopedyczna gammacyzmu i kiedy dokładnie należy ją rozpocząć?

 

Gammacyzm – co to?

Gammacyzmem określamy wadę wymowy, która wiążę się z niewłaściwą artykulacją głoski g. Wyróżniamy kilka odmian tej wady:

  • mogigammacyzm – polega na ignorowaniu/opuszczaniu głoski g np. arnek, zamiast garnek,
  • paragammacyzm – polega na zastępowaniu głoski g innymi: p, h, b,
  • gammacymz właściwy – polega na deformacji głoski g w wyniku zwarcia krtaniowego, który powoduje niewyraźny dźwięk, naśladowczy g.

Gammacyzm przyczyny 

Przyczyną gammacymzu może być za krótkie wędzidełko, zbyt wysklepione podniebienie, przerośnięte migdałki, wady zgryzu, zaburzenia słuchu, długotrwałe ssanie kciuka, butelki, albo smoczka lub nieprawidłowe wzorce wymowy – właśnie dlatego to takie ważne, by w okresie niemowlęcym i dziecięcym, nie mówić do dziecka sepleniąc lub zniekształcając wyrazy. Prawidłowe wykształcenie się wymowy głoski g powinno nastąpić do 3 roku życia, dlatego jeśli w do tego czasu pociecha dalej ma z tym problem, koniecznie warto zgłosić się na terapię logopedyczną. 

 

Gammacyzm terapia

Wspieranie rozwoju mowy u dziecka rzutuje na całym jego życiu, pewności siebie i umiejętnego wyrażania swoich emocji oraz uczuć. Nie należy ignorować problemów i czekać, aż dziecko “z tego wyrośnie”. Bez pomocy wiele wad nie znika samoistnie, a mogą mieć tendencję do pogłębiania się. Rolą nauczyciela czy przedszkolnego opiekuna jest wychwycenie takich wad i upewnienie się, że rodzice także je dostrzegają. Poinformowanie ich o możliwościach terapeutycznych może ukierunkować młodych rodziców, w jakim kierunku podążać, by pomóc swojemu dziecku. A co w przypadku, gdy rodzice informują opiekuna, że podjęli już odpowiednie działania i malec uczęszcza na terapię logopedyczną? Koniecznie należy poznać najważniejsze etapy działań terapeutycznych, by móc je kontynuować w przedszkolu lub szkole. Tak kompleksowa współpraca logopeda → dziecko →  rodzice →  nauczyciel, zagwarantuje szybkie i widoczne efekty w poprawie wymowy.  

 

Gammacyzm terapia 

Na samym początku warto podkreślić, od czego zależy skuteczna terapia logopedyczna. Wpływ na sukcesywność niwelowania wady wymowy wpływa:

  • zaawansowanie i rodzaj wady,
  • współpraca z rodzicami i nauczycielami dziecka,
  • częstotliwość ćwiczeń, 
  • współpraca dziecka z logopedą – tu należy dostosować metody działań i form pracy nie tylko do osobowości czy umiejętności dziecka, ale również uwzględnić istniejące zaburzenia np. autyzm.

 

Zazwyczaj w ćwiczenia logopedyczne gammacyzmu obejmują poprawę pracy języka tj. unoszenie go, wysuwanie na zewnątrz, stukanie czubkiem w zęby. Oprócz tego kładzie się nacisk na kształtowanie słuchu fenemowego oraz uważności słuchowej, artykułowanie głoski w izolacji, w zdaniu i w wyrazie oraz pracę przepony i prawidłowe oddychanie. 

 

Terapia gammacyzmu dla dzieci w wieku przedszkolnym to pozycja, która ułatwi nauczycielom ćwiczenia z dziećmi, które mają problem z prawidłową wymową głoski g. Atrakcyjne scenariusze zajęć, kolorowe obrazki i wskazówki dla nauczyciela gwarantują zróżnicowane zajęcia, podczas których dziecko z chęcią będzie się angażować. Książka wspomoże również rodziców i opiekunów dzieci, którzy będą chcieli kontynuować tok planu terapeutycznego gammacyzmu.   

 

Gammacyzm ćwiczenia

Ćwiczenia niwelujące gammacyzm muszą być zróżnicowane, insynuowane w formie zabawy. Nie wystarczy jedynie polecić dziecku powtarzanie wyrazu czy głoski. Nawet najbardziej zaangażowane i chętne do współpracy dziecko prędzej czy później się znudzi. Scenariusze ćwiczeń powinny zatem obejmować rebusy, gry, kolorowanki, wycinanki, które zachęcają do wymowy głoski g. Ponadto należy je dostosować do wieku dziecka – nie zawsze do terapii logopedycznej przystępują dzieci około 3 roku życia, a znacznie starsze. 

 

Mając to na uwadze, warto modyfikować i kreować ćwiczenia, wprowadzając poniższe elementy:

 

  • liczenie górnych zębów czubkiem języka,
  • dotykanie językiem kącików ust, 
  • dotykanie językiem miejsc na podniebieniu lub ściąganie z podniebienia gumy rozpuszczalnej, lub karmelka. Pamiętaj jednak, że użycie słodyczy ma być jedynie urozmaiceniem lub zaprezentowaniem ćwiczenia, mając na uwadze szkodliwość cukru,
  • rysowanie językiem kształtów w powietrzu,
  • kasłanie z wystawionym językiem na zewnątrz,
  • ziewanie,
  • naśladowanie odgłosów rzeczy i zwierząt, 
  • unoszenie języka do nosa.

 

Śpiewanie, recytowanie wierszyków i rymowanek stanowi dobrą formę ćwiczeń. Oprócz tego warto odtwarzać piosenki czy czytanie lektora, by usprawnić funkcje słuchowe. Jeśli w otoczeniu dziecka znajdują się osoby z wadą wymowy, zachęć, by również uczęszczały na terapię logopedyczną – dzięki temu wywołamy proces wzajemnej motywacji i nie będą się utrwalać nieprawidłowe wzorce wymowy. 

 

Logopeda podczas zajęć może używać sondy lub szpatułek, które wskażą dziecku odpowiednie ułożenie języka. Po takich mechanicznych “podpowiedziach” po pewnym czasie dziecko potrafi samo zapanować nad jego prawidłowym ułożeniem. 

 

Należy przy tym pamiętać, że postępy terapeutyczne są zróżnicowane. Każde dziecko musi robić postępy w swoim tempie i nie należy na siłę ich przyspieszać. Może to prowadzić do zniechęcenia i obniżenia poczucia własnej wartości. Cierpliwość, zaangażowanie i wsparcie ze strony nauczyciela, opiekuna i rodzica stanowi nieodłączną rolę każdej terapii logopedycznej. Dzięki temu atmosfera zajęć będzie przyjazna, swobodna i bezpieczna – czyli stworzona do robienia postępów. 

Bibliografia:

  1. Terapia logopedyczna dziecka z dyslalią, Wydawnictwo Forum Media. 
  2. Zajęcia logopedyczne w przedszkolu, Wydawnictwo Forum Media. 
  3. Tot w butat Głoski tylnojęzykowe - wady wymowy i terapia, Sylwia Zasada.
  4. Wady wymowy i ich korygowanie, Anna Sołtys-Chmielowicz.
  5. Ćwiczenia logopedyczne do zajęć grupowych w przedszkolu, Wydawnictwo Forum Media.
  6. Rozszczep wargi i/lub podniebienia, Wydawnictwo Forum Media.
  7. Utrwalanie prawidłowej wymowy, Wydawnictwo Forum Media.