Choreoterapia – co to jest i jak pomaga?

Choreoterapia to najprościej mówiąc terapia tańcem i ruchem. Należy do jednej z arteterapii, czyli leczenia sztuką – a właściwie z wykorzystaniem jej form. Głównym założeniem arteterapii jest komunikacja jednostki z otoczeniem poprzez przekazywanie swoich myśli i odczuć za pomocą rysunków, obrazów, rzeźb, melodii i tańca. Nie liczą się tutaj umiejętności czy talent, a sama możliwość wykorzystania sztuki. 

Co ciekawe, choreoterapia może mieć wiele odsłon, schematów, założeń i skierowana jest do zróżnicowanych grup odbiorców. Choreoterapia dla dzieci obejmuje:

• ćwiczenia muzyczno-ruchowe,
• taniec,
• ćwiczenia usprawniające ciało i rozciągające mięśnie,
• ćwiczenia relaksacyjne,
• ćwiczenia oddechowe.

Choreoterapia nie jest zarezerwowana tylko dla konkretnej grupy dzieci. Każde dziecko zasługuje na to, co najlepsze, a choreoterapia wiąże się z samymi pozytywnymi reakcjami. W przypadku dzieci nadpobudliwych ruchowo może pomóc “wyładować” nadmiar energii i pomóc dziecku zrozumieć własne uczucia lub myśli. To samo tyczy się dzieci nieśmiałych i autystycznych, które dzięki muzyce mogą się wyciszyć i umiejętnie komunikować z otoczeniem. Muzyka w doskonały sposób potrafi wydobyć z nas emocje, o których na co dzień nie zawsze zdajemy sobie sprawy, dlatego wielu specjalistów zaleca zajęcia z udziałem muzyki i tańca wśród dzieci, które przechodzą okres zmian: buntu, przeprowadzki, rozwodu lub separacji rodziców, śmierci kogoś bliskiego.

Ale oprócz emocjonalno-psychicznych walorów, choreoterapia dla dzieci niepełnosprawnych może pełnić funkcję rehabilitacyjną. Odpowiednio dobrany plan zajęć usprawnia dzieci, może zapobiegać przykurczom mięśni i pobudza cały układ nerwowy. Wspiera zatem główny nurt rekonwalescencji, uatrakcyjniając formy rehabilitacyjne. 

Ponadto choreoterapia ułatwia rozumienie innych, rozwija wrażliwość muzyczną, pomaga kontrolować emocje, pomaga dziecku zrozumieć własne możliwości i ograniczenia oraz niezwykle pobudza kreatywność.

Choreoterapia w pracy z dziećmi – o czym pamiętać? 

Ważne jest, aby nauczyciel dokładnie zrozumiał i pojął sens choreoterapii. Nie jest to tradycyjna „rytmika”, która towarzyszy niemal każdej placówce edukacyjnej od wielu lat i polega na zabawie w dyrygenta czy opiera się poleceniu „biegamy w kółeczku”.  Choreoterapia to zaplanowany proces terapeutyczny, który musi spełnić określony wcześniej cel i być dostosowany do aktualnych potrzeb dziecka. 

Dodatkowo poziom zajęć powinien być stopniowany pod względem trudności, a sala wykorzystana do lekcji duża i bezpieczna. Sam prowadzący zajęcia musi wyróżniać się pewnymi cechami. Przy choreoterapii niewskazane jest musztrowanie czy za wszelką cenę egzekwowanie prawidłowego wykonywania wszystkich poleceń. Terapia tańcem ma wyciszać i relaksować, a nauczyciel, który nie pozwala na improwizację ruchową lub emanuje szorstkością, nie będzie sprzyjał wyciszeniu. Podczas zajęć niezwykle liczy się empatia, wyrozumiałość i cierpliwość prowadzącego, a także jego elastyczne podejście. „Zmuszanie” dzieci nieśmiałych lub wycofanych uporczywymi zachętami do interakcji nie pomoże w realizacji celów zajęć, a wręcz przeciwnie – może całkowicie zniechęcić dzieci do tej formy wyrażania samego siebie. 

Jak zatem powinna przebiegać choreoterapia dla dzieci? 

Zajęcia mogą być prowadzone grupowo lub indywidualnie, a w celu ich uatrakcyjnienia warto posiłkować się dodatkowymi narzędziami m.in. piłkami, szarfami, chustami itp. Plan zajęć powinien obejmować:

• prezentację różnych form tańca, 
• tańce grupowe, które wspierają integrację grupy, 
• zabawy taneczne, które dzieciom nadpobudliwym ułatwiają pozbycie się przeładowania emocjonalnego, a dzieciom nieśmiałym wskazują drogę komunikacji z otoczeniem,
• ćwiczenia oddechowo-rozluźniające, które redukują stres i dają dzieciom możliwość wyciszenia się. 

Choreoterapia scenariusz zajęć

Nie każdy nauczyciel jest jednak choreoterapeutą – jak zatem wprowadzić choreoterapię do swoich zajęć? Oprócz ubogacenia swojej wiedzy teoretycznej, można skorzystać z „gotowca”, przygotowanego przez specjalistę. Świetnym przykładem profesjonalnego opracowania, które zawiera scenariusze zajęć, jest Choreoterapia jako metoda kształtująca rozwój przedszkolaka. Minibook zawiera najważniejsze informacje na temat choreoterapii i w szybki sposób wprowadza nauczyciela/pedagoga w świat terapeutycznego tańca i ruchu. Praktyczne karty zajęć przedstawiają krok po kroku jak przeprowadzić lekcję oraz są podzielone według grup wiekowych dziecka. Poniżej prezentujemy fragment takiej kary zajęć.

Jako nauczyciel czy opiekun przedszkolny nie musisz zatem skończyć studiów specjalistycznych, aby móc zapewnić swoim podopiecznym choreoterapeutyczny rozwój. Dzięki takim gotowym rozwiązaniom możesz jednak znacząco podnieść swoje kompetencje i poszerzyć światopogląd. Edukacja nie wiąże się jedynie z rozwojem dzieci, a samych nauczycieli, którzy nie mogą pozwolić sobie na utarte schematy i metody prowadzenia zajęć. Dzieci są wymagającymi jednostkami, które potrzebują ciągłego bodźca i wyznaczania kierunku poznawania świata w sposób atrakcyjny i ciekawy. Choreoterapia zapewni to wszystko i wspomoże rozwój dziecka na każdym etapie jego dojrzewania. Oprócz tego będzie wspierać proces stabilizacji emocjonalnej, dzięki czemu dziecko w dorosłym życiu będzie potrafiło radzić sobie z przeciwnościami i trudnościami dnia codziennego. 

Bibliografia:

1. Choreoterapia jako metoda kształtująca rozwój przedszkolaka, Wydawnictwo Forum Media.
2. Choreoterapia jako jedna z metod leczenia ruchem, Jolanta Garbacik Ewa Węgrzyn, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 570.
3. Terapia tańcem i ruchem kluczem do świata wewnętrznego osób z zaburzeniami ze spectrum autyzmu (ASD), Anna Rojewska-Nowak.
4. Możliwości zastosowania choreoterapii w rewalidacji dzieci z niepełnosprawnością intelektualną, Ewa Puszczałowska-Lizis, Andrzej Markowski, Magdalena Markowska, Ewelina Szymańska-Smoleń.
5. Muzykoterapia, choreoterapia oraz terapia tańcem i ruchem jako forma profilaktyki zaburzeń emocjonalnych dzieci w młodszym wieku szkolnym, Natalia Kłysz-Sokalska. 
6. Wpływ muzyki na rozwój dziecka, Wydawnictwo Forum Media.