Wstęp
SLI, czyli specyficzne zaburzenie językowe, to skrót od angielskiego terminu specific language impairment. Jak dowodzą dotychczasowe badania naukowe, SLI jest trudnością w opanowaniu języka ojczystego – jego słownictwa, gramatyki oraz dyskursu (dłuższych wypowiedzi), tak w aspekcie biernym (rozumienie), jak i czynnym (wypowiadanie się).
SLI (specyficzne zaburzenia językowe) definiowane są jako zaburzenia mowy niewywołane przyczynami anatomicznymi, medycznymi bądź upośledzeniem umysłowym, są to zatem trudności w używaniu języka wywołane pozamedycznymi, nierozpoznanymi przyczynami.
Według wieloletnich badań SLI występuje u 7% dzieci. Specjaliści szacują, iż w Polsce żyje ok. 300 000 dzieci z SLI w wieku 4−14 lat. Należy więc stwierdzić, iż jest to jedno z ważniejszych specyficznych zaburzeń wymienianych często obok dysleksji, dysgrafii, dysortografii oraz dyskalkulii. Zatem SLI ma kluczowe znaczenie w procesie uczenia się.
Coraz częściej można spotkać dzieci mające problemy z mówieniem, artykułowaniem dźwięków, stosowaniem prawidłowych konstrukcji gramatycznych, budowaniem złożonych wypowiedzi, a także ze zrozumieniem wypowiedzi innych ludzi. Najczęściej ich słownictwo bierne i czynne jest ubogie, nie potrafią stosować struktur języka, mają słabą pamięć fonologiczną. A przy tym ich pozawerbalna inteligencja jest w normie, mają normalny słuch, ich aparat fonacyjny (przede wszystkim krtań i struny głosowe) oraz artykulacyjny (język, języczek, podniebienie twarde i miękkie, wargi) jest zbudowany prawidłowo, nie wykazują też cech zaburzeń umysłowych ani społecznych, np. autyzmu.
SLI występuje wówczas, gdy dzieci mają odpowiednie warunki do przyswojenia języka, prawidłowe funkcje poznawcze i intelektualne, właściwe umiejętności społeczne i słuch, a jednak nie rozwijają się językowo zgodnie z normą przewidzianą dla ich wieku. Ponadto dosyć często można zaobserwować także współwystępujące trudności edukacyjne, społeczne czy zawodowe. Przyczyny SLI są złożone, gdyż występujący u dzieci znaczący deficyt językowy nie jest spowodowany:
• nieodpowiednią do wieku sprawnością narządów artykulacyjnych, takich jak np. język, podniebienie czy wargi,
• zaburzeniami słuchu,
• chorobami ośrodkowego układu nerwowego,
• zaburzeniami emocjonalnymi,
• zaniedbaniami środowiskowymi.
