Rozwój kompetencji emocjonalno-społecznych dzieci w wieku szkolnym

Z publikacji dowiesz się:

• Jak wyrażać swoje uczucia poprzez ekspresję ciała?
• Jak przekazać komunikat niewerbalny tj. za pomocą gestu i mimiki?
• Jak rozwijać kreatywność i wyobraźnię?
• Jak zaspokoić swoją naturalną potrzebę bezpieczeństwa?
• Jak rozpoznać swoje słabe i mocne strony?
• Jak zwiększyć poczucie własnej wartości?
• Jak rozwinąć umiejętności autoprezentacji i współpracy w grupie?
• Jak dostrzegać różnice i podobieństwa pomiędzy ludźmi?
• Jak określić swój stan emocjonalny?
• Jak radzić sobie z negatywnymi uczuciami?
• Dlaczego samokontrola jest taka istotna w codziennym życiu?
• Jak budować pozytywne relacje z grupą i otoczeniem?
• Jak pokonywać dystanse psychiczne, emocjonalne i fizyczne?
• Jak plastycznie wyrazić własne emocje?
• Jak wspomóc nieśmiałego ucznia w okazywaniu uczuć i emocji?
• Jak emocje wpływają na ludzki organizm?
• Jak docenić ofiarowaną pomoc?

Scenariusze przedstawiają cel ćwiczeń, wskazują użyte metody, czas trwania zajęć i niezbędne pomoce dydaktyczne. Dzięki temu nauczyciel może skorzystać z „gotowca”, co oszczędzi czas na długie przygotowania zajęć i wymyślanie nowych wątków (elementów) zabaw.

Jesteś ciekawy, jak wspierać dziecko w radzeniu sobie z emocjami? Zajrzyj do naszego artykułu: "Emocje dziecka: Jak pomóc je regulować?"  

Spis treści

Wstęp 5

Rozdział 1.

Scenariusze zajęć rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne z uczniami na etapie edukacji wczesnoszkolnej 7

Scenariusz 1 – Radosny dzień 7

Scenariusz 2 – Radosne koleżeństwo 12

Scenariusz 3 – Radosne zabawy 18

Rozdział 2.

Scenariusze zajęć rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne z uczniami klas IV–VIII szkoły podstawowej 22

Scenariusz 1 – Małe i duże radości 22

Scenariusz 2 – Małe i duże smutności 27

Scenariusz 3 – Podaj dłoń 32

Rozdział 3.

Scenariusze zajęć rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne z uczniami szkoły ponadpodstawowej 37

Scenariusz 1 – Co nas interesuje, pasjonuje, fascynuje? 37

Scenariusz 2 – Czym jest pewność siebie? 41

Scenariusz 3 – Dlaczego bywamy na NIE? 45

Wstęp

W 2017 roku wprowadzono nową formę pomocy psychologiczno-pedagogicznej, którą są zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne. Zajęcia te: zastępują dotychczasowe zajęcia socjoterapeutyczne – te bowiem adresowane są wyłącznie dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego ze względu na ryzyko niedostosowania społecznego i muszą być uwzględnione w IPET; należą do grupy zajęć specjalistycznych; adresowane są do uczniów przejawiających trudności w funkcjonowaniu społecznym, m.in. ze względu na problemy z poczuciem własnej wartości i radzeniem sobie z emocjami; organizuje się dla uczestników w maks. liczbie 10, która może być przekroczona tylko w przypadkach uzasadnionych potrzebami uczniów; trwają jednostkowo 45 minut – ten czas może być skrócony lub wydłużony z zachowaniem tygodniowego czasu zajęć w przypadkach uzasadnionych potrzebami uczniów.

Ważne!

Podczas zajęć wykorzystuje się niektóre metody, formy i techniki pracy socjoterapeutycznej: rundka, zabawa, twórczość plastyczna czy literacka, psychogimnastyka, relaksacja itd. Określona maksymalna liczba uczestników zajęć wskazuje na możliwość pracy w mniejszej grupie. Nie wyklucza także podejmowania działań z jednym uczniem, zarówno przez cały okres trwania zajęć, jak i przez określony czas, po którym zostanie on włączony w grupę. Ma to kapitalne znaczenie w sytuacji realizowania tych zajęć w systemie zdalnym lub tzw. hybrydowym. Osoba prowadząca zajęcia dobiera uczestników po dokonaniu rozpoznania ich potrzeb w odniesieniu do sfery emocjonalno-społecznej. Należą do nich, np.:

samoświadomość – budowanie adekwatnego obrazu własnej osoby (mocne i słabe strony, akceptacja swojej indywidualności, odrębności, tożsamości), zainteresowań, hobby, motywacja wewnętrzna, rozpoznawanie emocji/uczuć własnych i innych osób, identyfikowanie emocji wywołanych sytuacją, pragnieniem, samoregulacja – panowanie nad emocjami, wyrażanie emocji/uczuć w sposób akceptowany społecznie, komunikowanie emocji, rozładowywanie emocji, przestrzeganie norm i obowiązujących zasad, samokontrola, ocena własnego zachowania (przyczyn, skutków), praca nad sobą, rozumienie zachowań/sytuacji społecznych, przyjmowanie perspektywy innych, przewidywanie zachowania innej osoby, rozpoznawanie zachowań asertywnych, rozumienie komunikacji, efektywne komunikowanie się i nawiązywanie pozytywnych relacji, dbanie o kulturę osobistą, maniery i wyrażanie szacunku, empatia, cierpliwość, myślenie o innych, słuchanie innych.