Twórczość i emocje dzieci w wieku przedszkolnym

Z publikacji dowiesz się:

• Jak zinterpretować pracę dziecka, by ocenić jego poziom intelektualny, społeczny i emocjonalny?
• Czym jest twórczość i dlaczego ma tak wiele interpretacji?
• Jak pedagog może używać twórczości jako narzędzia pracy?
• Jakie wyróżniamy przykładowe cechy osobowości twórczej?
• Jak twórczość plastyczna wpływa na dzieci?
• Jak przeprowadzić wywiad z dzieckiem na temat rysunku i dlaczego jest to ważne?

Ponadto pozycja przedstawia etapy twórczości plastycznej dziecka oraz czynniki wpływające na ich rozwój. Wskazuje, na co należy zwrócić uwagę podczas analizy prac plastycznych podopiecznych, dzięki czemu łatwiej będzie sporządzić wstępną diagnozę ewentualnych problemów czy trudności i wprowadzić działania im przeciwdziałające. Opracowanie zawiera również przykładowy arkusz obserwacyjny, dzięki któremu łatwiej będzie nauczycielowi sporządzić właściwą, uporządkowaną i przejrzystą analizę postępów dziecka.

Proponowane ćwiczenia mają na celu nie tylko rozwijać kreatywność dzieci, ale pomóc im zrozumieć i wyrażać emocje. Dodatkowo wspierają kształtowanie empatii, akceptacji i przynależności do grupy.

Spis treści:

Wstęp... 4

Potencjał twórczości… 5

Twórcza osobowość, czyli atuty twórczości… 5

Twórcza aktywność plastyczna a emocje … 7

Etapy twórczości plastycznej dziecka… 8

Interpretacja rysunków dzieci… 9

Rysunek dziecka – potencjał diagnostyczny… 10

Twórczość a rozwój… 16

Polecana literatura… 16

Scenariusze zabaw dla dzieci kształtujące umiejętności doświadczania i wyrażania swoich stanów emocjonalnych… 17

10.1 Scenariusze dla dzieci 3-letnich… 17

Scenariusz 1 . Poznajemy emocje… 17

Scenariusz 2 . Nasze emocje… 24

Scenariusz 3. Emocje w balonowym świecie… 28

Scenariusz 4 . Kolorowy wachlarz emocji… 33

10 .2 Scenariusze dla dzieci 4-letnich… 36

Scenariusz 1 . Przygody z emocjami… 36

Scenariusz 2. Bajkowy świat emocji… 42

Scenariusz 3. Twórczość i emocje… 46

Scenariusz 4. Pomocna dłoń i emocje… 52

10 .3 Scenariusze dla dzieci 5–6-letnich… 56

Scenariusz 1. Moje emocje i mój twórczy świat… 56

Scenariusz 2. Przygoda z twórczością i emocjami… 59

Scenariusz 3 . Znam swoje emocje… 62

Scenariusz 4. Wiem dużo o emocjach… 65

1. Wstęp

Twórczość – będąca najwyższą formą praktyki – jest równocześnie najlepszym i niekiedy jedynym sposobem zaspokajania coraz to nowych potrzeb człowieka oraz optymalnym czynnikiem rozwoju jego osobowości.

J. Kujawiński

Rozwój dzieci w wieku przedszkolnym przebiega bardzo dynamiczne. To właśnie ten czas bardzo często nazywany jest „złotym okresem rozwoju”. Dziecko nabywa nowe umiejętności, trenuje już wykształcone i z wielką ciekawością reaguje na wszelkie nowości. W sferze emocji dzieci uczą się doświadczać oraz wyrażać stany emocjonalne, a także reagować na uczucia innych osób, np. reakcja na zasmuconego Jasia (zaoferowanie mu przytulenia) lub skaczącą ze szczęścia Hanię (dołączenie do jej radości i również rozpoczęcie radosnych podskoków). We wcześniejszych publikacjach prezentowane były charakterystyki rozwoju, interpretowania, doświadczania i wyrażania określonych emocji przez dzieci w wieku przedszkolnym. Opracowanie to stanowi dodatkowe uzupełnienie wszystkich wcześniejszych i skupia się na poszerzeniu możliwych sposobów i form rozwoju ekspresji emocji przy wykorzystaniu zasobów, jakie oferuje twórczość oraz kreatywność. Te dwie kategorie można często odnaleźć w propozycji warsztatów czy szkoleń. Postulaty współczesnej edukacji wręcz wymagają, aby przyszli absolwenci szkół, poza gruntowną wiedzą, prężnie posługiwali się także myśleniem nieszablonowym oraz kreatywnymi rozwiązaniami. Oczywiście, jest to jeden z istotnych wątków edukacyjnych. Jednak na potrzeby wychowania przedszkolnego oraz tego wydania EMOCJI warto szczególnie wyeksponować konsekwencje przejawiania różnorodnych form twórczości (np. plastycznej) dla wsparcia rozwoju emocjonalnego najmłodszych. Niektórzy badacze uważają, że np. rysunki mogą stanowić wręcz swoisty przewodnik po emocjach dziecka. Wynika to stąd, że wyrażanie przeżywanych doświadczeń poprzez mowę (np. bezpośrednią komunikację z dorosłym) jest dopiero w trakcie rozwoju, a plastyczna forma ekspresji emocji jest spontaniczna i naturalna