Integracja obcokrajowców w klasie

Z publikacji dowiesz się:

• Jak wygląda obecny stan prawny, dotyczący przyjmowania uchodźców z kraju objętego wojną?

• Co powinien zrobić dyrektor, by przygotować szkołę na dołączenie nowych uczniów i uczennic z Ukrainy?

• Kim jest asystent międzykulturowy i jaka jest jego rola w procesie integracji uchodźców z grupą klasową i szkolną?

• W jaki sposób klasa może sprawić, że osoby z kraju objętego wojną poczują się komfortowo w swojej grupie, mimo różnic i niepewności?

• Co powinien zrobić nauczyciel i wychowawca, by wdrożyć uczniów i uczennice z Ukrainy w obowiązki szkolne?

• W jaki sposób poradzić sobie z rozmaitymi poglądami i stereotypami zakorzenionymi w uczniach?

• Co może zrobić nauczyciel, jeśli w klasie pojawią się napięcia związane z nowymi kolegami i koleżankami? Jakimi metodami prowadzić zajęcia?

• Jak wykorzystać techniki mediacyjne podczas rozwiązywania konfliktów?

• W jaki sposób możemy pomóc odnaleźć się w szkole uczniowi, który nie zna języka polskiego?

• Co możemy doradzić rodzicom dzieci, które wspierają uchodźców w swojej grupie?

Jest to pozycja nowa, odpowiadająca na wyzwanie włączania w nurt systemu edukacyjnego dzieci z kraju objętego wojną.

SPIS TREŚCI

I. PORADNIK DLA DYREKTORA SZKOŁY…5

1. Integracja dzieci przybywających z Ukrainy – zbiór dobrych praktyk…6

2. Sposoby radzenia sobie z różnicami poglądowymi i etnicznymi w szkole…12

3. Techniki mediacyjne w rozwiązywaniu konfliktów…17

II. PORADNIK DLA DYREKTORA PRZEDSZKOLA…29

4. Kompleksowe wsparcie uczniów w sytuacji wojny na Ukrainie …30

5. Działania wspierające dzieci i rodziców w trudnym okresie…34

Do polskiego systemu edukacyjnego w krótkim czasie włączono wiele tysięcy ukraińskich dzieci z doświadczeniem uchodźczym. Ministerstwo Edukacji i Nauki dostosowuje przepisy prawne do okoliczności. Szkoły szukają rozwiązań. Sytuacja, w jakiej znalazła się Ukraina w wyniku agresji zbrojnej rozpoczętej 24 lutego 2022 r., zrodziła szereg konsekwencji społecznych dla państw ościennych, w tym Polski, w zakresie opanowania sytuacji kryzysowej związanej z pomocą uchodźcom wojennym. Istotnymi problemami stały się skutki społeczne i prawne dla oświaty. W krótkim czasie do polskich szkół trafiło 54 tysiące dzieci z doświadczeniem uchodźczym1, a to dopiero początek. Okazało się, że system edukacyjny nie jest wyposażony w rozbudowane rozwiązania systemowe, które usprawniłyby przyjmowanie dzieci ukraińskich do polskich szkół – tak wielu, w tak krótkim czasie. Dyrektorzy placówek, nauczyciele i psychologowie musieli z dnia na dzień skonfrontować się z sytuacją, która postawiła przed nimi konkretne wyzwania zarówno organizacyjno- -prawne, jak i kulturowe. Instytucje pozarządowe oraz organizacje zajmujące się oświatą rozpoczęły działania mające na celu szybkie wdrożenie procedur pomocowych – skierowanych do nauczycieli i nowych uczniów. Szkoły zastosowały oddolne inicjatywy zmierzające do jak najlepszego przygotowania placówek na przyjęcie ukraińskich uczniów do polskich klas. Dyrektorzy i nauczyciele stanęli przed wielkim wyzwaniem zmierzającym do dostosowania dostępnych narzędzi prawnych do nowej, niecodziennej sytuacji. Stan prawny – krótka analiza Zasady przyjmowania do polskiej szkoły dzieci obcojęzycznych, jak również dzieci będących obywatelami polskimi przybywającymi z zagranicy regulują: art. 165 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe oraz rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw. Obecny stan prawny doprecyzowuje ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Ponadto samorządy i dyrektorzy szkół mogą skorzystać z wytycznych zawartych w dokumencie Zasady przyjmowania dzieci z Ukrainy do polskich szkół2 , opracowanym przez Departament Współpracy Międzynarodowej, czyli jednostkę działającą przy Ministerstwie Edukacji i Nauki.