Przebieg zajęć
Działania wstępne:
1. Usiądźcie przed mapą świata. Poproś chętne dzieci, by podeszły do mapy i pokazały wybrane przez siebie miejsce na świecie, które znają z wypraw z rodzicami, z książek albo innych opowieści. Następnie znajdźcie Polskę, Iran, Irak, Syrię, Palestynę, Egipt i Włochy, czyli państwa, które żołnierz Wojtek przemierzył wraz z Armią Andersa.
2. Przeczytaj uczniom tytuł książki: Wojtek. Żołnierz bez munduru. Zadaj pytanie problemowe: Jak może wyglądać taki żołnierz? Uprzedź te dzieci, które poznały już wcześniej historię Wojtka (mogły usłyszeć ją w przedszkolu, poznać ją od starszego rodzeństwa itp.), by dały szansę wypowiedzieć się rówieśnikom, którzy stykają się z nią pierwszy raz. Na koniec podsumujcie wasze rozważania i opiszcie sylwetkę żołnierza bez munduru. Czy ten opis pasuje do niedźwiedzia? Działania główne: 1. Zapytaj dzieci, czy chcą poznać losy Wojtka? Często w szkole dzieci kierują się wskazaniami nauczyciela, podążając za jego wytycznymi. Ważne, by już od pierwszej klasy dzieci uświadamiały sobie, że nie uczą się w szkole dla nauczyciela, ale dla siebie i swojego życia, że podejmują w szkole wiele decyzji, które są autonomiczne. 2. Przeczytajcie razem tę historię. Podziel tekst na fragmenty – te, które przeczytasz, które pominiesz i które opowiesz dzieciom. Zagospodaruj około 10 minut na spotkanie z książką.
3. W Pierwszym Abecadle wydanym przez Instytut Książki są już wybrane fragmenty opowieści. Każdy rozdział kończy się jednym ważnym zdaniem, które możecie uczynić kanwą do rozmów, a potem ekspresji plastycznej:
• „Tak pachnie wolność”.
• „Nareszcie miałem prawdziwą rodzinę!”.
• „W końcu byłem żołnierzem i obowiązywały mnie te same zasady co innych”.
• „Wolność to takie miejsce, które jest w nas, którego nikt nie może nam odebrać”.
4. Podzielcie się na cztery grupy i zilustrujcie powyższe zdania. Możecie oczywiście wybrać inne zdania, które staną się początkiem waszych opowieści malowanych pędzlem i farbą. Działania końcowe: 1. Koniecznie podsumujcie zajęcia – każda grupa niech opowie o swojej pracy plastycznej oraz o tym, co najbardziej pozostało w ich pamięci. 2. Oprócz powieszenia prac na gazetce klasowej, możecie też zrobić zdjęcia i utworzyć post w mediach społecznościowych szkoły. 3. Zaproponuj dzieciom przeczytanie wraz z rodzicami w domu całej historii o dzielnym żołnierzu Wojtku. Może ta książka otworzy rozmowy o prababciach i pradziadkach, którzy mieli rozmaite doświadczenia wojenne. Dzięki takim zadaniom domowym dzieci wynoszą ze szkoły impulsy do działania w swoim otoczeniu, a nauczyciel daje impuls do eksplorowania życia.
