Ćwiczenia i zabawy dla dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu

Z publikacji dowiesz się:

W jaki sposób dzielimy zaburzenia sensoryczne?

Jakie objawy sygnalizują zaburzenia ze spektrum autyzmu?

Jak przeprowadzić diagnozę zaburzeń SI z dzieckiem ze spektrum autyzmu?

Od czego zależy dobrze dobrana terapia zaburzeń sensorycznych?

Jak dopasować stopień trudności ćwiczeń do umiejętności dziecka?

W jakim momencie zaproponować zmianę aktywności?

Jak uwzględnić naturalną sekwencję rozwojową dziecka?

Ponieważ zajęcia z dziećmi ze spektrum autyzmu wymagają wyczucia, elastyczności i zaangażowania ze strony terapeuty, warto odpowiednio zaplanować cały przebieg terapii i poszczególnych zajęć. Baczna obserwacja jak dziecko reaguje na konkretne ćwiczenia, pomoże dopasować odpowiedni zestaw zabaw, które nie tylko będą sprzyjały rozwojowi dziecka, ale i jego zaangażowaniu. Niniejsza pozycja prezentuje ćwiczenia stymulujące układ przedsionkowy, układ proprioceptywny, układ dotykowy, oraz stymulujące wzrok, słuch, węch i smak. Każdy ze scenariuszy zabaw został dokładnie opisany tj. cel, narzędzia niezbędne do wykonania ćwiczeń, wiek dziecka oraz przebieg zajęć krok po kroku.

Spis treści:

Wstęp… 4

Objawy sygnalizujące zaburzenia ze spektrum autyzmu… 6

Przeprowadzenie diagnozy zaburzeń SI z dzieckiem z zaburzeniami ze spektrum autyzmu… 8

Ćwiczenia stymulujące układ przedsionkowy… 11

Ćwiczenia stymulujące układ proprioceptywny… 17

Ćwiczenia stymulujące układ dotykowy… 22

Ćwiczenia stymulujące wzrok, słuch, węch i smak… 28

Zakończenie… 33

WSTĘP

Dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu stanowią bardzo dużą grupę pacjentów biorących udział w zajęciach z integracji sensorycznej. Zanim jednak rozpocznie się proces terapeutyczny, konieczne jest przeprowadzenie rzetelnej diagnozy. Terapeuta musi bowiem zwrócić uwagę na trudności, które towarzyszą dziecku w codziennym życiu. Kluczowe staje się określenie mocnych i słabych stron dziecka. Na tej postawie można dobrać odpowiednie ćwiczenia i aktywności.

Praca z dziećmi z ASD nie należy do najłatwiejszych. Wymaga bardzo dużo wyczucia i systematycznej modyfikacji podejmowanych działań. Wynika to z faktu, że przetwarzanie bodźców sensorycznych możne być zaburzone na trzy sposoby:

• nadwrażliwość – do mózgu przedostaje się zbyt duża ilość bodźców, które są bardzo intensywne,
• podwrażliwość – do mózgu dociera zbyt mało bodźców, a układ nerwowy reaguje jedynie na te o wysokim natężeniu,
• biały szum – przekaz płynący ze świata zewnętrznego jest zakłócony lub nie dociera do mózgu; odgłosy płynące z wnętrza ciała (np. bicie serca) mogą zakłócać słyszenie bodźców z zewnątrz.

T. Attwod wyróżnia natomiast następujące rodzaje wrażliwości, które charakteryzują dzieci z ASD:

• nadwrażliwość słuchowa głównie na trzy rodzaje dźwięków: nagłe, nieoczekiwane dźwięki „ostre”, np. szczekanie psa, płacz dziecka, kaszel; dźwięki o wysokiej częstotliwości wydawane przez urządzenia elektroniczne;
• dźwięki dezorientujące, np. spotkania towarzyskie, dźwięki w centrum handlowym itp., wrażliwość dotykowa – poszczególne sfery ciała mogą być bardziej wrażliwe,
• wrażliwość na smaki i konsystencję pokarmów,
• wrażliwość wzrokowa na natężenie światła, kolory lub zniekształcenia w obrębie percepcji wzrokowej,
• wrażliwość zapachowa,
• wrażliwość na ból i temperaturę – dziecko nie reaguje na ból, strój nieadekwatny do pogody, 
• synestezja, np. widzenie kolorów po usłyszeniu dźwięku,
• funkcjonowanie motoryczne: specyficzny chód, brak koordynacji między górą a dołem ciała, trudności z utrzymaniem równowagi, obniżenie sprawności manualnej, niektóre dzieci mają problemy ze stawami, problem z czuciem rytmu, trudności z naśladowaniem ruchów