Niezbędnik pedagoga specjalnego. Problemy dzieci i młodzieży z zespołem Aspergera i autyzmem

Z publikacji dowiesz się:

• Czym jest Zespół Aspergera?
• Czym jest Autyzm?
• Jakie problemy w relacjach z otoczeniem mają osoby z Zespołem Aspergera i autyzmem?
• Jak rozmawiać z młodzieżą neurotypową?
• Jakie są przyczyny i konsekwencje traum u dzieci z Zespołem Aspergera i autyzmem?
• Jaka jest rola umiejętności społecznych?
• Jak opanować umiejętność przyjmowania życzeń?
• Jak czerpać radość z dawania prezentów?
• Dlaczego należy dobrać ubiór do okoliczności?
• Jak tolerować ubrania wykonane z różnych tkanin?
• Jak pomóc zrozumieć osobom ze spektrum autyzmu co przyczynia się do odczuwania zniechęcenia przez innych ludzi?
• Jak zrobić dobre, pierwsze wrażenie i dlaczego to takie ważne? Jakie różnice cechują kobiety i mężczyzn ze spektrum autyzmu?
• Jak wprowadzić trening komunikacyjny do codziennych zajęć?

Osoby ze spektrum autyzmu często nie zdają sobie sprawy, że ich zachowanie jest niestosowne czy może uchodzić za „niegrzeczne”. Umiejętne uświadomienie ich w tym zakresie może zmobilizować do treningu nawiązywania relacji, dzięki czemu funkcjonowanie w społeczeństwie stanie się o wiele łatwiejsze.

Spis treści:

Przyjaciel „szyty na miarę”. Potrzeby osoby z zespołem Aspergera 5

Traumy szkolne u dzieci i młodzieży z zespołem Aspergera. Przyczyny i konsekwencje 11

Trening Umiejętności Społecznych jako forma zajęć rozwijających kluczowe kompetencje społeczne 18

Dziewczyny i kobiety w spektrum autyzmu. Wyzwania diagnostyczne 24

SCENARIUSZE ZAJĘĆ Co zrobić z prezentem?

Scenariusz: Trening Umiejętności Społecznych 30 Dlaczego warto dbać o wygląd? Scenariusz: Trening Umiejętności Społecznych 32

Powszechnie panuje przekonanie, że każdy człowiek jest niepowtarzalny, ze względu na swoje pochodzenie, historię i doświadczenia. Jako psycholog obserwuję na co dzień reakcje różnych osób: rodziców, specjalistów, postronnych ludzi na zachowania osób z zespołem Aspergera (ZA) i zastanawiam się, na ile rzeczywiście jesteśmy otwarci na charakteryzującą gatunek ludzki różnorodność. Zarówno neurotypowa młodzież, jak i dorośli mają problem z zaakceptowaniem innego wyglądu (kolor skóry, waga, ubiór, przynależność religijna) otaczających ich ludzi, a co dopiero „normalnie” wyglądających osób zachowujących się w „dziwaczny” sposób.

Kilkuletnia praktyka w pracy indywidualnej i grupowej z młodzieżą z ZA uzmysłowiła mi, że podłożem problemów z nawiązywaniem i podtrzymywaniem relacji osób ze spektrum jest nie tylko deficyt w „teorii umysłu”, ale przede wszystkim problem z radzeniem sobie z własnymi emocjami, w sytuacji przeżywanego stresu wywołanego obecnością osób, z którymi „muszą” wejść w interakcję. Objawy tych problemów są widoczne najczęściej poza środowiskiem domowym, w relacjach rówieśniczych. Paradoksalnie to właśnie owa grupa rówieśnicza jest grupą docelową, w której osoby z ZA mają nawiązywać przyjacielskie relacje.

Chciałabym w niniejszym artykule podzielić się z Państwem swoimi spostrzeżeniami z terapii indywidualnej i grupowej z ww. grupą młodzieży, które, być może, wzbogacą Wasz warsztat pracy. Chciałabym również zaproponować, jako część oddziaływań terapeutycznych, kierowanych do osób ze spektrum, pracę nad integracją młodzieży z ZA z rówieśnikami w ich najbliższym środowisku. W sytuacji, gdy wiedzą oni o posiadanej przez osobę z ZA diagnozie. Takiej terapii, która pozwoli tym osobom poszerzyć krąg swoich bliskich o przyjaciół i kolegów, których obecność jest nieoceniona w procesie kształtowania się własnej tożsamości. Inaczej będzie wyglądała praca z klasą w której osoba z ZA chce zachować informacje o swojej diagnozie dla siebie. Jest to jednak temat zbyt obszerny, aby można było go zawrzeć w niniejszym artykule.