Rozwijanie kompetencji matematycznych u dzieci w przedszkolu

Nie każdy jest geniuszem matematycznym i nie ma w tym nic złego. Trzeba jednak przyznać, że matematyka jest królową wszystkich nauk, dlatego warto przyswoić sobie jej zasady i reguły, które regularnie przeplatają się w codziennych czynnościach. Jak jednak pomóc dziecku zaznajomić się z logiką matematyczną, by nauka sprawiała mu radość i przyniosła efekty w dorosłym życiu?

Rozwijanie kompetencji matematycznych w przedszkolu jest niezbędnym etapem poznawczym świata, który będzie doskonalony w szkole podstawowej, średniej oraz w dorosłym życiu. To w jaki sposób rozpocznie się ów proces, będzie rzutować na  późniejsze lata życia dziecka i jego rozumienie otaczającego go świata. Ale to nie wszystko.

Rozwój kompetencji matematycznych - po co i dlaczego?

Na samym początku warto podkreślić, że rozwijanie kompetencji matematycznych w przedszkolu nie ma jedynie za zadania nauczenie dziecka liczyć czy rozróżniać liczby. To metoda ćwiczenia koncentracji, skupienia, rozwijania kreatywnej myśli i dostrzegania szczegółów, które wpływają na rozwój intelektualny dziecka oraz są pomostem do doskonalenia swoich wrodzonych talentów czy pasji. Pomoże to również w analizie trudnych i zawiłych na pozór problemów oraz w dążeniu do ich rozwiązania. To także wskazywanie jak należy porządkować zagadnienia czy elementy oraz kształtowanie intuicji przedszkolaka. Dzięki temu dziecko zacznie rozwiązywać problemy lub wykonywać zadania w prawidłowej kolejności.

Ponadto rozwijanie kompetencji matematycznych u dzieci w przedszkolu poprawia sprawność manualną, wzrokową i ich koordynację ruchową, przyczyniając się do właściwego dysponowania indywidualną przestrzenią czy przedmiotami będącymi obok. Zapewni rozumienie miar, zbiorów, różnic i pomoże pojąć dziecku znaczenie czasu.

Problemy w realizacji programu   

Oczywiście nie wszystko da się przyswoić i wdrożyć “książkowo”. Liczne bariery mogą utrudniać program rozwijania kompetencji matematycznych, ale są one możliwe do pokonania. By jednak skutecznie je przezwyciężać opiekun/nauczyciel musi być przygotowany na wszelkie czynniki niesprzyjające do których należą:

  • Dysleksja ucznia oraz inne wrodzone formy trudności przyswajania wiedzy.
  • ADHD, zaburzenia behawioralne czy spektrum autyzmu może być utrudnieniem w przekazywaniu uczniowi wiedzy logiczno - praktycznej. Wiąże się to z jego nadruchliwością, brakiem koncentracji czy efektem “bujania w obłokach”.
  • Niechęć do nauki i brak zainteresowania materiałem. Pamiętaj, że nawet najbardziej praktyczny materiał edukacyjny stanie się bezużyteczny, jeśli nie wywoła w uczniu zaciekawienia.
  • Brak motywacji do działania. Ten element może dotykać szczególnie dzieci będące w ryzyku zagrożenia niedostosowaniem społecznym. Mimo że na etapie przedszkolnym ciężko wychwycić wycofanie i symptomy antyspołeczne, mogą być one potężną barierą rozwojową pod względem edukacyjnym. 
  • Zaburzenia wzroku, mowy i słuchu. Ta bariera może wiązać się z trudnością zrozumienia poleceń lub przyczynić się do częstej omyłkowości ucznia.

Pomimo wystąpienia którejś z barier lub ich kumulacji w jednej grupie przedszkolnej nie należy się poddawać. Cierpliwość i systematyczność działania ze strony nauczyciela są kluczem do sukcesu. Co jeszcze może pomóc w pokonaniu powyższych trudności?
 


Jak pomóc w rozwijaniu kompetencji matematycznych

Zabawa czy atrakcyjność zajęć nie może przesłonić znaczenia głównego celu  matematycznego. W przeciwnym razie dzieci nie wyciągną wniosków z zajęć, a jedynie będą brały w nich udział. Na przykład rysując człowieka, nauczyciel powinien określić konkretny schemat pracy. Dobrze wiemy, że dzieci mają bogatą wyobraźnię i nawet jedna kreska zakończona kółkiem w ich odczuciu może przedstawiać istotę ludzką, jednak takie abstrakcyjne podejście nie zwróci uwagi na podstawowy cel edukacyjny. Narysuj oczy postaci, narysuj jej palce, uszy, ubranie, włosy – takie jasne i krótkie polecenia, nauczą dzieci przykładać wagę do szczegółów. Automatycznie przeanalizują swój wygląd lub wygląd rówieśników i odwzorują go na kartce papieru, prawidłowo wykonując zadanie. 

Przy wprowadzaniu nowych pojęć należy stopniować trudność zadania i pamiętać o indywidualnym podejściu do dziecka. Jeśli w grupie przedszkolnej jest przykładowo 10 uczniów wręczenie im tych samych kart zadań może nie być trafne. Co się stanie w momencie, gdy 8 uczniów bez problemu rozwiąże zadanie, a 2 będzie mieć trudności? Może to doprowadzić do wewnętrznego wykluczenia środowiskowego i zniechęcenia się uczniów do dalszej pracy. Stworzone zostaną mimowolne podziały na uczniów lepszych i gorszych, a to najgorszy krok motywacyjny, zwłaszcza na tak wczesnym etapie rozwoju dziecka. Mając pod opieką określoną grupę dzieci, opiekun musi zaobserwować znaczące różnice pomiędzy nimi.

Zajęcia grupowe warto przeprowadzać z ujednoliconym poziomem, zaczynając od najniższego i stopniowo analizować który z podopiecznych zaczyna się “zatrzymywać” i na jakim etapie działania. To pozwoli elastycznie zmieniać kierunek zabaw czy prac rozwojowych. Oczywiście nie oznacza to, że cała grupa będzie szła jednym tempem, ale na zakończenie edukacji przedszkolnej każde dziecko będzie ukształtowane zgodnie ze swoim potencjałem i możliwościami intelektualnymi.

Stosując taki schemat pedagogicznego podejścia, rozwój kompetencji matematycznych u dzieci w przedszkolu stanie się ich solidną podstawą samodoskonalenia. By dodatkowo ułatwić sobie wprowadzanie wskazówek w czyn, warto sięgnąć po książkę z kartami do ćwiczeń i podpowiedziami zabaw “Jak wspomagać rozwój przedszkolaka”, która stanie się pomocnym niezbędnikiem praktycznych zajęć.


Bibliografia:

  1. Wspomaganie rozwoju myślenia dziecięcego i kompetencji matematycznych, Forum Media
  2. Edukacja matematyczna w przedszkolu, Leonarda Rożek
  3. Terapia dysleksji. Matematyka, Forum Media
  4. Edukacja matematyczna w przedszkolu Montessori. Perspektywa Badawcza, Kaiser Izabell