Problemy wychowawcze ucznia nie sprzyjają w nawiązywaniu z nim relacji, jego nauce czy zachowaniu dyscypliny w klasie. Niestety nie da się ich uniknąć i mogą się pojawić w przypadku każdego dziecka. Niniejszy artykuł skupi się na zagadnieniu metod pracy z trudnym uczniem, aby ułatwić mu dostosowanie społeczne i uwzględni, jak pomóc dziecku z zaburzeniami integracji sensorycznej, która często towarzyszy problemom wychowawczym.
W V kl. robimy razem z dziećmi relaksację – przerwę śródlekcyjną, wtedy kreślimy w powietrzu leniwe ósemki, raz jedną, raz drugą ręką, a potem oburącz….potem kilka głębokich wdechów przez usta i nos…Ta metoda nie zawsze się sprawdza, są niestety dzieci bardziej niegrzeczne, czy nadpobudliwe ruchowo, których takie ćwiczenie przychodzi z trudem, albo po prostu się nie podoba. Wszystkim niestety nie dogodzisz. Jak radzić sobie z takimi dziećmi?
Praca z uczniem trudnym to ewidentnie wyzwanie każdego wychowawcy, nauczyciela i pedagoga szkolnego. Dlaczego? Bo zachowanie dziecka wpływa destrukcyjnie także na pozostałych uczniów i otoczenie. Jego postępowanie odbije się szerokim echem na jego dorosłości, podejmowanych decyzjach, a utrwalenie niewłaściwych zachowań przyczyni się do samodestrukcyjnego procesu dorastania.
Oczywiście warto dokładnie sprecyzować, co oznaczają trudności wychowawcze. Rozwój, dzieciństwo i poznawanie świata wiążą się z psotami, okresem buntu czy pragnieniem podejmowania samodzielnych decyzji, ale w przypadku dzieci sprawiających problemy wychowawcze, te zachowania są znacznie mocniej (niż normalnie) nasilone. Co należy jeszcze do symptomów charakteryzujących trudnego ucznia?
Takie zachowanie może stanowić predyspozycje do zagrożenia niedostosowaniem społecznym. Warto za każdym razem poznać potencjalne powody powyższych zachowań, aby móc trafnie dobrać metody pracy z trudnym uczniem. Najczęściej należą do nich: poczucie samotności, nieumiejętne wyrażanie uczuć, problemy wynikające z dysfunkcji rodziny i otoczenia ucznia, zmiany hormonalne, kłopoty zdrowotne (ucznia lub bliskiego członka rodziny), rozwód rodziców, utrata kogoś bliskiego, pragnienie akceptacji.
Problemem i przyczyną mogą być również zaburzenia SI, które przez nieprawidłowe przetwarzanie bodźców nerwowych prowadzą do impulsywnych, nerwowych zachowań, rozdrażnienia, agresji i niezrozumienia doznań napływających z otoczenia. Najczęściej zaburzenia sensoryczne wynikają z zaniedbań w okresie płodowym i wczesnego dzieciństwa, dlatego ważne jest, aby uczeń sprawiający problemy wychowawcze, mógł uczęszczać na zajęcia stymulujące rozwijanie szeroko pojętej sensoryki.
Zapraszamy również do przeczytania innego artykułu: Kolorowe eksperymenty naukowe
Metody pracy z uczniem sprawiającym trudności wychowawcze muszą być dostosowane do jego potrzeb, poziomu intelektualnego i zwalczać czynniki wywołujące nieodpowiednie zachowanie. Praca z uczniem sprawiającym trudności wychowawcze nie jest prosta i taka sama w każdym przypadku. Niezbędna jest ogromna doza (szczerej) cierpliwości ze strony nauczyciela oraz pełnienie roli „przyjaciela/powiernika” w ramach wymaganych kompetencji.
Wśród praktycznych metod pracy z trudnym uczniem znajdziemy:
Warto poruszyć jeszcze jedną kwestię. Wśród uczniów sprawiających problemy wychowawcze są tacy, którzy są zaniedbani wychowawczo. Zaniedbanie to może być szczególnie widoczne w kręgach domowych, gdzie brakuje wzorców odpowiednich zachowań. Rodziny patologiczne czy dysfunkcyjne nie przodują w wieloaspektowości wychowawczej dziecka, co przekłada się na jego funkcjonowanie w szkole. Zaniedbany uczeń często nie ufa dorosłym, a nauczycieli może postrzegać jedynie jako wymagających i nierozumiejących jego sytuacji. Nie wystarczy wówczas propagować w uczniu efektywnej nauki. Nauczyciel musi stać się przewodnikiem prezentującym prawidłowe zachowania społeczne oraz osobą, która zapewni dziecku wsparcie emocjonalne, a w skrajnych wypadkach zainterweniuje poprzez wezwanie odpowiednich organów społecznych.
Kwestię metod pracy z uczniem sprawiającym problemy wychowawcze omówiono szczegółowo w książce Sposoby na trudne zachowania uczniów. Zawiera ona praktyczne informacje jak wywiązać się z roli nauczyciela i opiekuna oraz zapewnić skuteczną pomoc uczniom. Liczne ankiety i scenariusze pracy z uczniem zawarte w publikacji mogą okazać się niezbędnikiem podczas zajęć wychowawczych, gdzie dziecko będzie mogło swobodnie wyrażać swoje myśli i opowie o przyczynach swojego postępowania. Ułatwią one również nawiązanie dobrego kontaktu z rodzicami, który stanowi nieodłączny element sukcesywnego wychowawstwa.
Pamiętaj, że problemy wychowawcze uczniów są bardzo zróżnicowane i nie można ich schematycznie przypisywać poszczególnym dzieciom sprawiającym problemy wychowawcze. Każdy przypadek jest indywidualny, a powyższe wskazówki i sugestie stanowią tylko wzorzec, który należy umiejętnie zmodyfikować. Tylko wtedy metody pracy z uczniem trudnym staną się praktyczne i co ważniejsze owocne.
Bibliografia:
