Przemoc rówieśnicza w szkole – jak jej zapobiegać?

W publikacji znajdziesz narzędzia do wykorzystania, celem diagnozowania skali zjawiska przemocy na poziomie placówki oraz klasy, system skutecznych działań interwencyjnych, przykłady działań profilaktycznych.

Przemoc w szkołach jest powszechnym zjawiskiem 

Publikacja jest zbiorem sześciu artykułów poruszających tematykę przemocy w szkole i walki z nią. Zagadnienia pozwalają nam zrozumieć wątek przeciwdziałania agresji w szkole, klasie i grupie rówieśniczej, a także problematykę pracy z uczniem-agresorem i uczniem-ofiarą. Podpowiadają również, co robić, gdy agresja wystąpi podczas zajęć lekcyjnych.

Formy przemocy w szkole są rozmaite 

Opracowanie pozwala nam zrozumieć, że przemoc szkolna jest dziś poważnym problemem, któremu nie powinno się zaprzeczać ani zamiatać go „pod dywan”. Przybiera rozmaite formy i czasami trudno ją zauważyć. Dzięki publikacji nauczycielowi łatwiej będzie takiej przemocy przeciwdziałać.

Z publikacji dowiesz się:

• Jak przeciwdziałać przemocy w szkole?

• Jak zapobiegać zachowaniom agresywnym wśród Twoich uczniów, a także jak interweniować w sytuacjach kryzysowych?

• Co zrobić, gdy już doszło do aktu przemocy?

• Jak pracować ze sprawcą, ofiarą i świadkiem zdarzenia?

• Jak obronić się przed agresją ze strony uczniów?

• W jaki sposób radzić sobie z agresją podczas zajęć lekcyjnych?

• Jakie są typy ofiar i świadków przemocy?

Prócz tego w publikacji znajdziemy materiały do prezentacji, czyli: cele szkolenia, informacje o skutecznej interwencji wobec zachowań agresywnych i przemocowych, postępowanie wobec uczestników aktów agresji i przemocy, zawieranie kontraktów z uczniem-sprawcą i kompetencje oraz umiejętności psychopedagogiczne nauczycieli.

Książka zawiera również materiały dla uczestników, takie jak: postępowanie wobec różnych form agresji i przemocy, dzienniczek wychowawcy klasy, arkusz obserwacji ucznia-sprawcy przemocy, arkusz obserwacji ucznia-ofiary przemocy, kontrakt dla ucznia-sprawcy przemocy i jego rodziców oraz działania interwencyjne i korekcyjne wobec uczniów-sprawców, prowadzone przez instytucje pozaszkolne.

Spis treści:

1. Przeciwdziałanie aktom przemocy w szkole...3
2. Jak przeciwdziałać przemocy w klasie?...21
3. Sprawcy, ofiary i świadkowie szkolnej przemocy - podstawy pracy...39
wychowawczej z klasą
4. Praca z uczniem - ofiara przemocy rowieśniczej...69
5. Agresja uczniów podczas lekcji - jak sobie z nią radzić?...92
6. Skuteczna interwencja wobec agresji i przemocy w szkole - szkolenie dla nauczycieli...119

Poczucie bezpieczeństwa wśród uczniów jest najniższe w szkołach podstawowych. Tam też najczęściej zaczyna się przemoc rówieśnicza - dzieci stają się ofiarami, ponieważ są: kapusiami, kujonami, tchórzami, jąkają się, mają niskie wyniki w nauce, są biednie ubrane, słabe psychicznie. Te dzieci, często nękane przez całą grupę, wyrabiają w sobie z czasem przekonanie, że są gorsze i zdarza się, że w kolejnych szkołach ponownie wchodzą w rolę ofiary.

Najtrudniejszy okres w życiu szkolnym to przełom szkoły podstawowej i gimnazjum. Zmiana otoczenia i wchodzenie w nowe środowisko zachodzi równolegle z procesem dojrzewania nastolatków oraz nasileniem się potrzeby akceptacji w grupie rówieśniczej. Młodzi ludzie poszukują swojej tożsamości, nowych doznań, badają granice własnej wolności, mają skłonność do łamania zasad. W związku z tym wzrasta akceptacja dla zachowań agresyw­ nych oraz bierność wobec przejawów przemocy.

Po reformie systemu oświaty jedynie w szkole podstawowej istnieje pewna ciągłość śro­ dowiska rówieśniczego oraz opieki dorosłych. W szkołach gimnazjalnych i ponadgimna­ zjalnych czas dostępny na efektywną pracę wychowawczą znacznie się skrócił: klasa I to okres przystosowywania się uczniów do nowych warunków i grupy, wzajemnego pozna­ wania się z nauczycielami, li klasa zapewnia względną stabilizację, ale już w Ili stworzone struktury rozluźniają się, gdyż rok szkolny jest krótki, a uczniowie koncentrują się na czekających ich egzaminach i zmianach życiowych. Dlatego też w tych placówkach trud­ niej wykrywać przypadki stosowania przemocy (nauczyciele słabiej znają uczniów) oraz podejmować długofalowe działania (jest mniej czasu). W gimnazjach dodatkowym utrud­ nieniem jest duża liczebność klas.

Przyczyny występowania przemocy wśród uczniów

Przyczyn występowania przemocy należy szukać zarówno w szkole, jak i poza nią.