1. Dyspraksja
„Chłopiec widzi na półce swojego pluszowego misia. Chce przewieźć zabawkę w pociągu. Musi stanąć na palcach, wyciągnąć ręce do góry, aby dosięgnąć misia. Następnie musi przejść krótki odcinek, niosąc misia i umieścić go w pociągu. Pojazd jest dość ciężki dla chłopca, więc musi użyć dużo siły, żeby go pociągnąć. Dziecko dość szybko się męczy, zaczyna się nudzić, przestaje ciągnąć pociąg i idzie poszukać innej maskotki.
Czynności, które miał wykonać chłopiec, są niezwykle proste, ale procesy, które umożliwiają mu jego wykonanie, są bardzo złożone. Chłopiec wiedział, że zdjęcie pluszowego misia z półki jest wykonalne i rozumiał, jaką funkcję pełni pociąg”.
Kinga Soboń, Szczęśliwe dziecko
Praksja, czyli planowanie motoryczne – to proces polegający na podjęciu decyzji, co ma zrobić ciało, a następnie na wykonaniu tego. Termin „praksja” pochodzi od greckiego słowa oznaczającego działanie i obejmuje wyobrażenie, planowanie, sekwencję i wykonanie czynności. Jest to bardzo złożony proces, który angażuje wiele części mózgu i jego funkcji. Opiera się na sensorycznych informacjach zwrotnych z organizmu i otoczenia, a także na języku, pamięci oraz umiejętności myślenia i zdolnościach poznawczych. Proces planowania motorycznego jest etapowy i przebiega w następujących po sobie fazach: stworzenie idei (wyobrażenia), wykorzystanie sensorycznych informacji zwrotnych do określenia początkowej pozycji ciała, rozpoczęcie działania, wykonanie we właściwej kolejności kroków, z których składa się dana czynność, odpowiednie dopasowanie działania, zatrzymanie aktywności.
Jak podaje autorka Kinga Soboń: „wczesną formą planowania motorycznego jest imitacja, czyli zdolność do naśladowania gestów i mimiki. Umiejętność ta ma duże znaczenie dla rozwoju ruchowego, komunikacji oraz tworzenia więzi między dziećmi a rodzicami. Doświadczenia ruchowe tworzą wspomnienia, z których można korzystać w przyszłości, kiedy będzie trzeba powtórzyć podobne wzorce ruchowe, np. małe dzieci wchodzą po schodach i schodzą z nich setki razy, żeby nauczyć się związku między pozycją ciała a schodami. Początkowo działają powoli, patrząc w dół na stopy, aby się upewnić, czy odpowiednio je stawiają. W niedługim czasie potrafią szybko wbiegać po schodach, przeskakiwać stopnie w różnych miejscach.
