Wielu rodziców już w okresie niemowlęcym dziecka myśli o jego przyszłości, a szczególnie dorosłości – jakim człowiekiem będzie, co będzie lubiło robić i czym się będzie zajmować? Wraz z jego rozwojem pragną stworzyć mu najlepsze warunki dobrego startu, odpowiednio kształcąc i ukierunkowując. Im bliżej do jego samodzielności, tym bliżej do wybrania drogi i kariery zawodowej. Jak zatem pomóc dziecku w odpowiednim wyborze, który będzie rzutował na całe jego życie?
Uważam, że jedna z najgorszych decyzji w życiu to wybranie zawodu tylko z powodu korzyści finansowych. Później po całym męczącym dniu kładziesz się spać z myślą że straciłeś kolejny dzień ze swojego życia, znam to z autopsji. Chciałbym wesprzeć swoje dzieci w tym procesie, tak żeby nie musiały stawać przed takimi samymi problemami, jak ja w ich wieku. Co warto, a czego nie warto robić? Jak podsunąć im właściwą ścieżkę rozwoju?
Młode osoby stojące u progu wyboru kariery, często nie mają do końca sprecyzowanych własnych preferencji. Zastanawiają się jaki kierunek obrać i który z nich zapewni im zawód przyszłości, czyli taki na który będzie stały popyt i możliwości rozwoju. Jednak trudny wybór nie zaczyna się na etapie maturalnym, a znacznie wcześniej. Już uczniowie kończący podstawówkę muszą intensywnie zastanawiać się, jaką wybrać kolejną szkołę, by ta poprowadziła ich zgodnie z profilem zawodowym. Nie ma wątpliwości, że dzieciom trudno jest wybrać swój wymarzony czy idealny zawód, podczas gdy na podjęcie pracy mają jeszcze kilka lat, a ich osobowość i upodobania stale się zmieniają. Właśnie w tych problematycznych i pełnych dylematów chwilach niezbędna będzie pomóc dorosłych, czyli rodziców/opiekunów oraz nauczycieli.
Do niedawna zawód przyszłości obejmował bycie lekarzem, informatykiem, prawnikiem oraz księgowym. Wraz z rozwojem przemian społeczno-gospodarczych, ten utarty schemat mocno został zweryfikowany. W ostatnim czasie mieliśmy „pokaz” prób, przed jakimi muszą stanąć przedsiębiorcy i ich pracownicy ze względu na inflację, lock down czy zmiany prawne. Wiele branż straciło swoją priorytetowość na rynku krajowym, a inne zyskały na znaczeniu. Jak zatem uwzględniając wszystkie te czynniki dokonać odpowiedniego wyboru i wskazać dziecku idealny dla niego zawód?
Obserwuj dziecko od najmłodszych lat – uważne przyglądanie się rozwojowi dziecka jest niezwykle ważne. Staraj się dostrzegać nawet najdrobniejsze postępy, skłonności, talenty czy konkretne cechy osobowości. Dlaczego? Bo im szybciej zaczniesz rozwijać poszczególne predyspozycje dziecka, tym lepiej odnajdzie się ono w wykonywanej pracy jako osoba dorosła i odniesie w niej sukces. Wielu znanych sportowców ćwiczyło już w okresie przedszkolnym daną dyscyplinę, a to za sprawą opiekunów i rodziców, którzy dostrzeli drzemiący w nich potencjał. Pływanie, gra na instrumencie czy taniec zawodowy wymaga wielu lat ćwiczeń i praktyki, zatem im szybciej wspomożemy rozwój dziecka w danej dziedzinie, tym szybciej będzie można ocenić czy konkretne zajęcie stanie się jego zawodem przyszłości.
Zajęcia pozalekcyjne – być może zajęcia dodatkowe pochłaniają dużo energii i czasu Twojego dziecka, ale mogą przynieść wiele pozytywów. Rozmaite warsztaty czy kółka zainteresowań to nie tylko urozmaicenie dnia, ale zdobywanie kompetencji, które staną się przydatne, nawet jeśli nasze dziecko zmieni kierunek obranej wcześniej drogi. Dorośli jednak powinni proponować dziecku różne ścieżki zawodowe poprzez poszerzanie horyzontów zainteresowań i wiedzy.
Rozmowa – by znaleźć idealny zawód przyszłości dla dziecka, najlepiej z nim porozmawiać. Zadaj mu pomocnicze pytania, na przykład: Co lubi robić? Jakie ma mocne lub słabe strony? Czy zastanawia się nad swoją przyszłością i ewentualną karierą? Poznasz wtedy punkt widzenia dziecka i łatwiej będzie obrać kierunek rozwoju, który pozwoli mu na realizację własnych planów czy marzeń. Pamiętaj jednak, by rozmowa przebiegała w miłej atmosferze i nie pełniła funkcji „wywiadu”.
Nierealne oczekiwania – ważne jest również, by osoba dorosła nie przelewała na dziecko swoich własnych, niespełnionych ambicji. To, że my nie zostaliśmy sławnym piosenkarzem, nie oznacza, że nasze dziecko musi nim być. Nie tylko może tego nie chcieć, ale może mu również brakować do tego odpowiednich talentów, a zmuszanie go do kariery artystycznej przyczyni się jedynie do frustracji, serii porażek, a nawet może doprowadzić do depresji.
Doradztwo zawodowe – indywidualny i trafny zawód przyszłości pomoże określić doradca zawodowy. Często prowadzi on zajęcia w szkołach, przedstawiając najciekawsze oferty, aktualności rynkowe i na podstawie dokładnego wywiadu na temat dziecka, może wskazać potencjalne ścieżki kariery.
„Mądry wybór” – nawet jeśli wydaje Ci się, że zainteresowania dziecka i wybór potencjalnego zawodu nie należy do trafnych, nie ingeruj, ani nie namawiaj na siłę do zmiany. Nie ma nic gorszego niż humanista uwięziony na studiach inżynierskich (lub odwrotnie), na które poszedł pod wpływem nacisku rodziców lub opiekunów. Nie tylko możemy zahamować rozwój dziecka, ale zaniżyć jego poczucie własnej wartości. Nigdy nie wątp w swoje dziecko i aktywnie je dopinguj. Chce być malarzem? Doceń jego talent i zapewnij, że będziesz je wspierał. A może planuje karierę pisarską? Nie mów, że to zawód małodochodowy, z ogromną konkurencją. Każda kariera zawodowa i idealny zawód przyszłości wymaga od samego początku wysiłku, samozaparcia i silnego przebicia, by móc rozwinąć skrzydła. Twoją rolą jest jednak wspieranie dziecka na każdym z tych etapów.
Porozmawiaj z nauczycielem – rozmowa z wychowawcą dziecka pomoże w ustaleniu jego mocnych stron lub tego, co wymaga poprawy. Nauczyciele obserwują uczniów pod względem przyswajania wiedzy, zdolności edukacyjnych i poziomu zaawansowania z danego przedmiotu. Jest to wiedza niezbędna do określenia ścieżki zawodowej. Również sam nauczyciel, dostrzegając potencjał ucznia w danej dziedzinie, nie tylko powinien zachęcać go do jego rozwijania, ale wyjść z inicjatywą i na spotkaniu z rodzicami dziecka przedstawić własne spostrzeżenia, by pomogli mu obrać właściwą drogę kariery.
Nie unikaj odpowiedzialności – hasło rób co chcesz jest tak samo demotywujące jak masz zrobić tak, bo ja wiem lepiej. Pozostawienie bez wsparcia, może zdołować dziecko i odebrać mu motywację do jakichkolwiek działań. Podziel się zatem swoją opinią, przekaż własne spostrzeżenia czy doświadczenia zawodowe. Pomogą one dziecku podjąć ostateczną decyzję lub przeanalizować własny wybór pod jeszcze innym kątem.
Nie bój się zmian – pod wpływem nowych zainteresowań, sytuacji życiowych czy zmian ekonomiczno-rynkowych, czasem konieczna będzie zmiana kierunku nauczania albo pracy. Nie należy wówczas panikować. Jest to naturalny proces rozwoju. Czasami „powołanie zawodowe” może się ujawnić w wieku średnim, a przebranżowienie stanie się krokiem do satysfakcjonującej pracy.
Pamiętaj, że zawody przyszłości mogą się zmieniać z każdym rokiem, nie ma zatem w stu procentach idealnej kariery, którą dziecko będzie podążać od początku do końca. Najważniejsze jest to, by wykonywany przez nie zawód przynosił mu satysfakcję i radość.
