Dogoterapia – co to jest?

Jak sama nazwa wskazuje i podpowiada, dogoterapia to metoda wspomagająca leczenie główne – w zależności od rodzaju schorzenia, problemu czy kontuzji – z udziałem wyszkolonego psa. Pełni on funkcję motywacyjnego rehabilitanta, który pomaga zarówno dorosłym, jak i dzieciom. Co ciekawe, jego efektywność nie zamyka się wyłącznie do “zachęcania do ruchu” czy “ułatwienia społecznej komunikacji”, a może być przydatny w nauce i terapii logopedycznej. Wyróżniamy trzy rodzaje dogoterapii:

• AAA (Animal Assisted Activities),
• AAT (Animal Assisted Therapy), 
• AAE (Animal Assisted Education).

Pierwszy rodzaj dogoterapii skupia się na dotykowym obcowaniu z czworonogiem, co wpływa na poprawę nastroju, wyzwala pozytywne emocje i rozluźnia, dzięki czemu pacjent chętnie współpracuje podczas terapii głównej. AAT przyjmuje schemat indywidualny, aby osiągnąć konkretne cele. Ćwiczenia z czworonogiem dopasowane są ściśle do potrzeb pacjenta. W przypadku AAE, dogoterapia ma sprzyjać nauce, co szczególnie powinno zainteresować nauczycieli i rodziców dzieci wieku przedszkolnego i wczesnoszkolnego. Zajęcia mają usprawnić zdolności intelektualno-poznawcze dzieci i zmotywować je do działania, jednocześnie obniżając stres związany z edukacją i nauką.

Dogoterapia – cele 

Najprościej mówiąc, celem dogoterapii jest zmotywowanie ucznia/pacjenta do walki o samego siebie. Niektórzy błędnie twierdzą, że dogoterapia leczy, jednak należy podkreślić, że sama w sobie nie daje leczniczych rezultatów. Wspomaga, motywuje, redukuje negatywne emocje, dlatego nie należy rezygnować z zalecanych przez lekarzy sposobów na rzecz samej dogoterapii.

Dogoterapia – jak zacząć?

Jeśli lekarz lub rehabilitant zalecili skorzystanie ze wsparcia dogoterapeutycznego, nie oznacza to, że należy sobie kupić psa. Oczywiście posiadanie czworonoga sprawia, że zyskujemy wiernego przyjaciela, ale w dogoterapii chodzi o coś więcej. Nie każdy pies nadaje się na psiego terapeutę. Należy zatem zgłosić się do ośrodka, który oferuje usługi dogoterapeutyczne i posiada doświadczony personel – zarówno ludzki, jak i zwierzęcy. Psy powinny być dokładnie przeszkolone i ułożone, aby mogły dopasować się do obcowania z pacjentem lub dziećmi. Podobnie jest z samym instruktorem-dogoterapeutą. Powinien znać charakter swoich psich towarzyszy, dbać o ich kondycję i umiejętnie dopasowywać zadania, które mają wykonać. Niektóre z ośrodków mają bardzo szeroki wachlarz usług, a inne skupiają się tylko na określonych rodzajach dogoterapii. Warto zatem zwrócić na to uwagę podczas wykonywania wyboru i zapisów.

Dogoterapia dla dzieci

Coraz częściej można zauważyć nowoczesne podejście do wspierania rozwoju dzieci. Dogoterapia w przedszkolu lub szkole staje się powszechniejsza i może stanowić stały, a nie dodatkowy element zajęć lekcyjnych. Wpływa to bardzo korzystnie na młode umysły i osobowości. Uczniowie mogą kształtować swoje umiejętności społeczne, ćwiczyć wrażliwość i opiekuńczość wobec zwierzęcia, zredukować nagromadzone negatywne emocje i się wyciszyć. Dogoterapia sprzyja walce z nieśmiałością, ADHD, a także wspomaga pracę z uczniem z zespołem Aspergera. Ogromne korzyści dogoterapia przynosi również dzieciom z zaburzeniami mowy czy uszkodzeniem narządów słuchu i wzroku. 

Oczywiście nie każda placówka edukacyjna ma możliwości, aby na swoim terenie zorganizować zajęcia, ale korzysta ze współpracy z wykwalifikowanym w dogoterapii ośrodkiem.

Dogoterapia – scenariusz zajęć czy pójście na żywioł? 

Każda rehabilitacja czy metody wspomagające leczenie powinny mieć plan, aby przyniosły jak najlepsze efekty. Nie inaczej jest z dogoterapią. Powinna zostać opracowana i dostosowana do aktualnych – stale zmieniających się – potrzeb. Książka Dogoterapia, autorstwa Kamili Stępień-Rejszel, jeszcze szerzej omawia zagadnienie. Nie tylko odpowiada na podstawowe pytania m.in. co to jest dogoterapia czy jakie cechy powinien przejawiać pies-terapeuta, lecz także przedstawia scenariusze zajęć, które jeszcze lepiej pokazują praktyczność i zasadność dogoterapii. Można je również wykorzystać w autorskim projekcie szkolnym podczas uruchamiania AAE.

Pies, dogoterapia i wady metody 

Mówiąc o korzyściach zapewne nasuwa się pytanie, czy dogoterapia ma wady? Może mieć, ale wynikają one co najwyżej z zaniedbań ludzkich. Źle przeszkolony pies lub niedoświadczony dogoterapeuta mogą skutkować brakiem realizacji – lub w niepełnym wymiarze – postawionych celów, a także niekorzystnie wpływać na samą atmosferę zajęć. 

Jeśli mówimy o dogoterapii dzieci, konieczne jest wyjaśnienie im, że nie każdy pies jest tak miły, sympatyczny i przyjacielski, dlatego nie należy podchodzić i głaskać lub przytulać obcych psów(!). Takie doedukowanie najmłodszych jest niezwykle ważne ze strony dorosłych, a zaniedbanie tej kwestii może być bardzo niebezpieczne m.in. może wiązać się z pogryzieniem przez obcego psa, który naturalnie i instynktownie będzie się bronił. 

Mimo że mówi się, że dogoterapia jest dla wszystkich, niekoniecznie zgodzą się z tym alergicy. Warto zatem uwzględnić psiego terapeutę posiadającego włos, a nie sierść. Dobrym przykładem jest Irish soft coated terrier, który ma dodatkowo bardzo spokojny charakter. 

Sama w sobie dogoterapia nie posiada wad – wynikają one z nieodpowiedniej organizacji i niedopatrzeń.

Bibliografia:  

1. Dogoterapia — historia, założenia, cele. Propozycja zastosowania w opiece paliatywnej, Damian Jagielski, Agnieszka Jagielska, Anna Pyszora. 
2. Dogoterapia jako forma wspomagania rozwoju dziecka niepełnosprawnego, Gabriela Drwięga Zofia Pietruczuk.
3. Dogoterapia w pigułce, Marta Paszkiewicz.
4. Dogoterapia jako naturalna metoda wspomagania, leczenia i rehabilitacji dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych, Jolanta Karbowniczek, Jadwiga Mielczarek.
5. Najlepszy przyjaciel człowieka. Pies w roli terapeuty, Marta Bagnowska.