Wspomaganie rozwoju mowy

Dlaczego warto?

1. Wzmacnianie umiejętności społecznych i emocjonalnych:
Program nie tylko koncentruje się na rozwoju mowy, ale także rozwija kompetencje społeczne i emocjonalne dziecka. Zajęcia, które angażują dzieci do wspólnej pracy, jak np. zabawy grupowe czy ćwiczenia w parach, promują współpracę, wzajemne wsparcie, a także zdrową rywalizację. Praca w grupie rozwija również empatię oraz umiejętność rozwiązywania konfliktów – kluczowe dla budowania pozytywnych relacji z rówieśnikami.

2. Rozwój motoryki i koordynacji:
Wspomaganie rozwoju mowy angażuje również aspekty motoryczne. Zajęcia uwzględniają ćwiczenia, które rozwijają koordynację wzrokowo-ruchową, koordynację słuchowo-ruchową, a także sprawność manualną. Dzięki temu dzieci nie tylko rozwijają swoje zdolności językowe, ale także umiejętności motoryczne, co jest szczególnie ważne w okresie przedszkolnym.

3. Wspieranie integracji sensorycznej:
Program kładzie szczególny nacisk na integrację sensoryczną, która jest niezbędna dla pełnego rozwoju mowy. Zaburzenia w tym zakresie często współwystępują z opóźnionym rozwojem mowy, dlatego praca nad integracją dotyku, słuchu, wzroku i równowagi w połączeniu z ćwiczeniami logopedycznymi daje dziecku większe szanse na skuteczną terapię. Ćwiczenia sensoryczne pomagają dziecku nie tylko w rozwoju mowy, ale także w poprawie zdolności poznawczych, emocjonalnych i motorycznych.

4. Pomoce dydaktyczne i zabawy logopedyczne:
Dzięki bogatemu zestawowi kart pracy oraz ćwiczeń, nauczyciele i logopedzi mają pod ręką gotowe narzędzia, które można łatwo wpleść w codzienną pracę z dziećmi. Zabawy logopedyczne, które są zawarte w produkcie, angażują dzieci w naturalny sposób – poprzez ruch, muzykę, zabawy rytmiczne i gry dźwiękowe, co sprawia, że proces nauki staje się przyjemnością, a nie obowiązkiem.

5. Łatwość w integracji z codziennymi zajęciami:
Materiały są zaprojektowane w taki sposób, aby łatwo je wdrożyć do codziennej pracy w przedszkolu lub w domu. Dzięki prostym, ale efektywnym ćwiczeniom, nauczyciele i rodzice mogą stopniowo budować słownictwo, poprawność artykulacyjną oraz umiejętność komunikowania się dzieci w różnych kontekstach. Wykorzystanie zabaw logopedycznych w czasie zajęć nie wymaga dodatkowego sprzętu czy skomplikowanych przygotowań – wystarczy pomieszczenie, a zajęcia mogą odbywać się zarówno indywidualnie, jak i w grupach.

Spis treści

Wstęp 5
Etapy rozwoju mowy 5
Jak rozwijać mowę – uwagi do przekazania rodzicom 6
Jak rozwijać mowę – przypomnienie najważniejszych kwestii 7
Zabawy kontaktowe a rozwijanie kompetencji komunikacyjnych 7
Wspieranie rozwoju dzieci z opóźnionym rozwojem mowy z zastosowaniem terapii integracji sensorycznej 11
Scenariusz 1 17
Scenariusz 2 20
Karta pracy nr 1 • Sklep 22
Karta pracy nr 2 • Zakupy 24
Karta pracy nr 3 • Ubrania 26
Scenariusz 3 27
Karta pracy nr 1 • Historia Kopciuszka 29
Karta pracy nr 2 • Kopciuszek 30
Karta pracy nr 3 • Labirynt 31
Scenariusz 4 32
Karta pracy nr 1 • Cztery pory roku 34
Karta pracy nr 2 • Labirynt bałwan i pszczoła 35
Scenariusz 5 37
Karta pracy nr 1 • Las i zwierzęta 39
Karta pracy nr 2 • Dziesięć różnic 40
Karta pracy nr 3 • Miś 41
Scenariusz 6 42
Karta pracy nr 1 • Kuchnia i ubrania 44
Karta pracy nr 2 • Pies 45
Scenariusz 7 46
Scenariusz 8 51
Scenariusz 9 54
Karta pracy 3- i 4-latka 57
Karta pracy 5-latka 58
Karta pracy 6-latka 59
Literatura 61

Wstęp
Etapy rozwoju mowy
Opóźniony rozwój mowy może wiązać się z globalnie obniżonym rozwojem poznawczym, np. przy niepełnosprawności może wynikać z uszkodzeń fizycznych (np. niedosłuch) lub współwystępować z innymi zaburzeniami, takimi jak np. autyzm. I mimo tego, że we wszystkich przypadkach mowa nie rozwija się prawidłowo, to specjaliści są w stanie ocenić, co jest podłożem trudności lub co jest pierwotnym zaburzeniem, a co wtórnym. Jakie objawy mogą wskazywać na trudności w rozwoju mowy – zarówno te w zakresie systemu fonetyczno-fonologicznego (np. nieprawidłowa artykulacja, zniekształcenia brzmienia wyrazów), morfologiczno-leksykalnego (mały zasób słownika biernego i czynnego) oraz semantyczno-syntaktycznego (trudności w zakresie budowania zdań oraz dłuższych wypowiedzi, występowanie licznych agramatyzmów)? W chwili obecnej coraz częściej spotykamy dzieci, które charakteryzuje globalne opóźnienie rozwoju mowy we wszystkich aspektach – dzieci mówią mało, niewyraźnie,  nie zawsze rozumieją, co się do nich mówi. I w dużej ilości przypadków nie wynika to z innych trudności, jak wyżej wspomniane deficyty rozwojowe.

Specjaliści w przedszkolu – zarówno logopedzi, jak i nauczyciele – najczęściej spotykają się właśnie z wyżej wymienionymi trudnościami. W związku z tym zachęcamy do przyjrzenia się propozycjom scenariuszy zajęć niespecjalistycznych, a dla całej grupy przedszkolnej, których głównym celem jest usprawnianie i pobudzanie rozwoju mowy. W trakcie codziennych zajęć grupowych można w bardzo różny sposób rozwijać rozwój językowy maluchów poprzez wspólne czytanie dzieciom, usprawnianie aparatu mowy (np. ćwiczenia oddechowe), a także bogacenie słownictwa.

Jak rozwijać mowę – uwagi do przekazania rodzicom
Wskazówki dla rodziców:

• Czytaj dziecku codziennie ok. 20 minut, omawiaj z dzieckiem obrazki w książeczkach.
• Zadawaj dziecku proste pytania prowokujące do mówienia, zachęcaj dziecko do zadawania pytań, odpowiadaj na nie.
• Czas spędzany przed telewizorem, tabletem, telefonem ogranicz do minimum – dzieci w wieku przedszkolnym maksymalnie 0,5 godziny dziennie.
• Mów do dziecka prostym, ale nie uproszczonym językiem, upewnij się, że zrozumiało Twoje słowa.
• Dbaj o prawidłowe spożywanie posiłków – pokarmy do gryzienia, picie z kubka.
• Ucz dziecko piosenek, wierszyków i wyliczanek, bawcie się w zabawy rytmiczne i ruchowe.
• Nazywaj emocje, których dziecko doświadcza.
• Opowiadaj o codziennym życiu, co robisz, co się dzieje, co się może stać.
• Wzmacniaj dziecko poprzez pochwałę. Gdy popełni błąd, powtórz słowo prawidłowo, bez zwracania uwagi dziecku.
• W razie wątpliwości udaj się do specjalisty.