Z naturą za rękę – rola przyrody w kształtowaniu dojrzałości emocjonalnej dziecka

Z publikacji dowiesz się:

• Co to znaczy być w jedności z naturą?
• Dlaczego człowiek potrzebuje kontaktu z przyrodą?
• Jak przyroda wpływa na nas pod kątem terapeutycznym?
• Jak przyroda wpływa na kontrolowanie układu nerwowego?
• Jakie znaczenie ma przyroda w życiu dziecka?
• Jak wpływa na nas brak przyrody?
• Jak przeżywać przyrodę za pomocą zmysłów?
• Jak przyroda wpłynie na wzmacnianie więzi społecznych?
• Jak powinna wyglądać edukacja przyrodnicza w okresie przedszkolnym?
• Jakie są cele edukacji przyrodniczej?
• Jakie wyróżniamy formy i metody edukacji przyrodniczej?
• Jak kształtować umiejętności rozumienia emocji, uczuć?
• Jak kształtować świadome zachowania w kontakcie z przyrodą w sytuacjach planowanych oraz sytuacjach naturalnych?
• Jak nauczyć dzieci rozpoznawania i nazywania zjawisk charakterystycznych dla poszczególnych pór roku?
• Jak nauczyć dziecko dostrzegać subtelne zmiany zachodzące w przyrodzie?
• Jak nauczyć szacunku do przyrody i nawyku jej ochrony?

Scenariusze zajęć podzielone zostały według grup wiekowych dzieci. Zawierają ćwiczenia ruchowe także w otoczeniu przyrody. Dzięki temu dzieci na „żywych przykładach” mogą analizować przekazywane informacje, co ułatwi im przyswajanie przyrodniczej wiedzy.

Spis treści:

Wstęp. . . 5

W jedności z naturą. . . 6

Ścieżki doprowadzające do umacniania połączenia z naturą. . . 7

Natura częścią codziennego życia dziecka. . . 8

Co daje dziecku kontakt z naturą? Zalety obcowania z przyrodą. . . 8

Edukacja przyrodnicza w przedszkolu. . . 11

6.1. Cele edukacji przyrodniczej. . . 11

6.2. Formy edukacji przyrodniczej. . . 12

6.3. Metody w edukacji przyrodniczej  . . . 12

Literatura. . . 14

Scenariusze zajęć dla dzieci 3-letnich  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

7.1. Scenariusz zajęć „Zabawa w chowanego z jesiennym listkiem”. . . 15

7.2. Scenariusz zajęć „Zielony – kolor przyrody”. . . 20

Scenariusze zajęć dla dzieci 4-letnich. . . 24

8.1. Scenariusz zajęć „Las pełen emocji”. . . 24

8.2. Scenariusz zajęć „Kiedy zimno, kiedy ciepło?”. . . 28

Scenariusze zajęć dla dzieci 5-letnich. . . 32

9.1. Scenariusz zajęć „Tajemnice Szyszkowego Dziadka”. . . 32

9.2. Scenariusz zajęć „Zwierzęta z jesiennego lasu”. . . 36

Scenariusze zajęć dla dzieci 6-letnich. . . 40

10.1. Scenariusz zajęć „Jesienna prognoza pogody”. . . 40

10.2. Scenariusz zajęć „Jak we mgle – sennie, jesiennie”. . . 45

Wstęp

„Proszę pani! Tu jest biedronka! To moja biedronka, biedronka Emilki. Emilka KOCHA biedronkę”

Spędzanie czasu w kontakcie z przyrodą jest dla dziecka równie ważne, jak zdrowe jedzenie czy spokojny sen. Przekonanie większości ludzi o tym, że przyroda ma ogromne znaczenie dla rozwoju dziecka, opiera się najczęściej na naszej intuicji i osobistym doświadczeniu. Któż bowiem nie doświadczył radości z obserwacji zwierząt i roślin, nie poczuł, jak wzrasta w nim ciekawość poznawania przyrodniczego Świata albo też nie zaznał ukojenia podczas spaceru leśnymi dróżkami?

Człowiek jest częścią fascynującego Świata przyrody. To właśnie w jego otoczeniu możemy się rozwijać. Wydawać by się mogło, że w obecnych czasach poznany już przez nas świat przyrody nie jest w stanie nas niczym zaskoczyć i zainteresować. A jednak tak nie jest. Przyroda nieustannie ewoluuje i odkrywa przed nami swoje tajemnice. To właśnie ona jest z jednej strony źródłem dającym nam wiele zasobów niezbędnych do codziennego życia, z drugiej zaś dostarcza nam pozytywnych emocji, wpływa kojąco na nasz umysł, Sprawia, że stajemy się bardziej wrażliwi na jej piękno i drugiego człowieka.

Natura, której przecież jesteśmy częścią, jest zatem czynnikiem warunkującym nasze zdrowie zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Coraz większa liczba badań wskazuje na to, że kontakt z przyrodą sprzyja odczuwaniu zadowolenia, szczęścia, aktywizuje zachowania prospołeczne. W dzisiejszych czasach wiele rodzin żyje przede wszystkim w dużych i rozwiniętych miastach. Każdego dnia i dzieci, i rodzice chodzą po betonowych ulicach, jeżdżą samochodami po asfaltowych drogach i przesiadują godzinami w budynkach różnego rodzaju. Ich lasem, ich dżunglą jest miasto i wysokie twory architektoniczne, które można uznać za drzewa i góry. Przebywając w takim otoczeniu, człowiek (a zwłaszcza maluch) pod wpływem negatywnych bodźców (hałas, brak Światła, zanieczyszczone powietrze) nie potrafi prawidłowo reagować. Jego napięcie psychiczne powoduje, że niejednokrotnie nie radzi sobie ze swoimi emocjami.

Na Uniwersytecie Illinois prof. Frances Kuo przedstawiła zaskakujące wyniki eksperymentu przeprowadzonego w Chicago. W mieście znajdowały się dwa osiedla domów komunalnych, w których kwaterowały rodziny zmagające się z problemami. „Mieszkańców rozdzielano w sposób losowy. Wydawało się zresztą, że nie ma to większego znaczenia, bo oba osiedla były niemal identyczne. Różniła je wyłącznie jedna rzecz: dostępność przyrody. Jedno osiedle otoczone było trawą i drzewami, drugie — asfaltem i betonem. Prof. Kuo i jej współpracownicy postanowili sprawdzić, czy wpłynie to na losy ludzi zamieszkujących oba osiedla. Wyniki były zaskakująco jednoznaczne.