Praktyczny przewodnik po nauce krytycznego myślenia

Z publikacji dowiesz się:

• Jaką rolę w życiu człowieka odgrywa krytyczne myślenie?
• Jak dokonać samoanalizy, która pozwoli lepiej zrozumieć siebie i innych?
• Jak trafnie scharakteryzować ucznia myślącego krytycznie?
• W jaki sposób promować krytyczne myślenie?
• Jak organizować wydarzenia w obrębie szkoły lub klasy, które pomogą rozwijać krytyczne myślenie?

Krytyczne myślenie wspiera rozwój myślenia logicznego, a to z kolei ćwiczy umiejętności podejmowania trafnych decyzji czy szukania praktycznych rozwiązań. Bez krytycznego myślenia nie możemy mówić o byciu obiektywnym czy bezstronnym, a są to pożądane umiejętności, które pomagają nam zapanować nad emocjami i działaniem pod ich wpływem.

Ucząc dzieci na wczesnym etapie rozwoju tych zasad nauczą się one kulturalnych, ale asertywnych zachowań, które będą sprzyjać ich samodoskonaleniu i zadowoleniu z życia. Prócz tego będą potrafiły dokonać analizy porównawczej na podstawie zebranych informacji. Opracowanie zawiera karty pracy z pomysłowymi zadaniami, dzięki którym szlifowanie umiejętności społecznych, w tym krytycznego myślenia będzie łatwe i przyjemne.

Spis treści:

Rozważania teoretyczne na temat krytycznego myślenia… 5

Charakterystyka ucznia myślącego krytycznie… 6

Praktyczne wskazówki… 7

Karta pracy… 16

Zadanie 1. Mapa źródeł… 16

Zadanie 2. Prawda – fałsz… 16

Zadanie 3. Czy wiesz, jaka jest funkcja danej części ciała?... 17

Zadanie 4. Wykreślanka… 19

Zadanie 5. Rozpoznaj emocje… 20

Zadanie 6. Co może się wydarzyć, jak zakończy się ta historia?... 20

Zadanie 7. Sprawdź fakty… 21

I. Rozważania teoretyczne na temat krytycznego myślenia

Obecnie możemy zauważyć wszechwystępujący nadmiar w postaci bodźców, informacji, dóbr mających różne zabarwienie, dlatego tak ważne jest, by poddać to wszystko, co do nas dociera, skutecznej analizie i relacji.

Krytyczne myślenie i krytyczne podejście do treści, które odbieramy, to jedne z kluczowych kompetencji, jakimi posługiwać się powinien współczesny człowiek. Sensem i celem myślenia krytycznego jest wypracowanie właściwej oceny informacji, jaka jest do nas kierowana. Myślenie krytyczne, zwane również refleksyjnym, to zatem umiejętność rozumowania w sposób uporządkowany i racjonalny, który powoduje zrozumienie zależności między faktami. Dzięki krytycznemu podejściu człowiek jest w stanie ocenić i zdecydować, w co wierzyć, a w co nie. Krytyczne myślenie zawiera następujące składowe elementy: rozpoznawanie, analizowanie treści oraz ewaluacja własnego procesu rozumowania. Aby myśleć krytycznie, należy posiadać pewną wiedzę, która pozwala na odniesienie nowo poznanej informacji do tego, co już wiemy, co kształtuje nasz światopogląd, lub umieć korzystać z rzetelnych źródeł.

Krytyczne myślenie i krytyczne podejście często kojarzone są z wyrażeniem swojej krytyki, rozumianej jako negatywne ocenianie kogoś lub czegoś. Wynika to zapewne z negatywnie postrzeganego słowa „krytyka” i pojmowania go w kategorii negatywnej oceny, a nawet obrażania innych osób, sytuacji, zjawisk. Krytyczne ocenianie natomiast polega raczej na konfrontacji rzeczywistości z tym, jak wyobrażana jest dana sytuacja czy przedmiot. Ocena polegająca jedynie na stwierdzeniu, czy coś nam się podoba, czy nie, jest jedynie wyrażeniem gustu osoby oceniającej i nie ma nic wspólnego z krytycznym myśleniem. Kolejną z cech krytycznego myślenia i krytycznego podejścia do otaczających nas zewsząd informacji jest umiejętność właściwego wyrażenia owej krytyki. Osoba, która myśli krytycznie, potrafi sformułować argumenty, które trafnie potwierdzają jej ocenę oraz są rzeczowe i poparte odpowiednią wiedzą.