Zaburzenia przetwarzania słuchowego u dzieci w wieku przedszkolnym

Z publikacji dowiesz się:

Jaką rolę odgrywa zmysł słuchu w procesach integracji sensorycznej?

Jakie czynniki warunkują uwagę słuchową i lokalizację źródła dźwięku?

Jak rozpoznać zaburzenia przetwarzania słuchowego?

Jak wspierać dziecko z zaburzeniami przetwarzania słuchowego?

Jakie ćwiczenia pomagają dziecku się uspokoić i wyciszyć zmysły?

Jak reagować w trudnych sytuacjach, wynikających z zaburzenia procesów słuchowych?

Co zrobić, gdy dziecko boi się niektórych dźwięków?

Co zrobić, gdy dziecko nie reaguje na swoje imię?

Jak stymulować rozwój percepcji słuchowej?

Jakie gry i zabawy usprawniają proces przetwarzania słuchowego?

Niniejsze opracowanie można określić jako „pigułkę wiedzy wraz z rozwiązaniami” z zakresu zaburzeń procesów przetwarzania słuchowego. Będzie idealną pomocą dydaktyczną dla nauczycieli, którzy przedstawione informacje mogą wykorzystać podczas rozmów z rodzicami lub opiekunami dzieci, wskazując na ewentualne rozwiązania indywidualnych problemów słuchowych przedszkolaka. Prócz tego zawiera przykładowe zabawy i rymowanki tematyczne, które można wykorzystać podczas zajęć, jednocześnie uatrakcyjniając wspólną naukę czy ćwiczenia.

Spis treści:

Integracja sensoryczna jako warunek percepcji i uczenia się... 5

Zmysł słuchu i jego rola w procesach integracji sensorycznej... 6

Czynniki warunkują uwagę słuchową i lokalizację źródła dźwięku... 7

Przetwarzanie bodźców słuchowych a móżdżek... 8

Zaburzenia przetwarzania słuchowego ... 9

Wsparcie dziecka z zaburzeniami przetwarzania słuchowego... 10

Reagowanie w sytuacjach trudnych dla dziecka wywołanych zaburzeniami procesów przetwarzania słuchowego... 14

Codzienna stymulacja rozwoju percepcji słuchowej dzieci w wieku przedszkolnym... 19

Przykładowe gry i zabawy usprawniające proces przetwarzania słuchowego... 21

Rymowanki tematyczne do wykorzystania podczas zajęć stymulujących percepcję słuchową... 28

Rymowanki-zgadywanki do wykorzystania podczas zajęć... 29

Bibliografia... 31

1. Integracja sensoryczna jako warunek percepcji i uczenia się

W każdym momencie życia do człowieka dociera ogromna ilość bodźców, które są odbierane, interpretowane, segregowane i przetwarzane przez mózg, w wyniku czego powstają reakcje adaptacyjne, czyli odpowiedzi na informacje płynące z otaczającego świata. Łączenie odbieranych przez ludzkie ciało doznań zmysłowych umożliwiające uruchamianie odpowiednich reakcji nazywane jest „integracją sensoryczną”. Tego pojęcia po raz pierwszy użył brytyjski neuro fizjolog sir Charles Sherrington w 1902 r., a nowe i szersze znaczenie nadała mu dr A. Jean Ayres pod koniec lat 60. – opierając się na badaniach mózgu i własnych obserwacjach, wypracowała sposób stymulowania rozwoju dzieci oraz prowadzenie terapii procesów integracji sensorycznej (Maas 2016: 10). Badania nad mózgiem prowadzone w kontekście procesów uczenia się, zachowania, funkcjonowania emocjonalnego i społecznego wskazują, że to, w jaki sposób reagujemy w codziennych sytuacjach, zależy od działania układu nerwowego, dlatego wszelkie odstępstwa od norm rozwojowych mogą zaburzać codzienne funkcjonowanie. Jean Ayres, obserwując zachowania dzieci w odpowiedzi na aktywności pobudzające ich zmysły, odnosiła je do zakresu przyjętego dla określonej grupy wiekowej i analizowała odchylenia (często subtelne) od normy rozwojowej, co pozwoliło jej sformułować wykorzystywane dzisiaj w diagnozie i terapii wnioski związane z integracją sensoryczną jako podstawą uczenia się przez zmysły (Maas 2016: 23–24). Mózg stanowi centrum przetwarzania danych zmysłowych i u przychodzącego na świat dziecka zbudowany jest z około stu miliardów komórek nerwowych zwanych neuronami, przy czym liczba synaps – połączeń między neuronami umożliwiających przekazywanie informacji – jest niewielka i wzrasta wraz z wchodzeniem dziecka w interakcje z otaczającym go światem. Jednak by ten proces mógł zajść, dziecko potrzebuje odpowiedniej stymulacji zmysłowej, obejmującej zarówno bazowe układy, takie jak układ dotykowy, przedsionkowy, propriocepcji (czucia głębokiego), jak i pozostałe zmysły: wzroku, słuchu, smaku, powonienia.