Program własny edukacji historycznej został opracowany dla uczniów klas V i VI szkoły podstawowej. Może być realizowany równocześnie z progamem nauczania historii, języka polskiego a także w formie zajęć pozalekcyjnych. Zawarte w programie treści sprzyjają prowadzeniu zajęć poza szkołą, w bezpośrednim kontakcie z miejscami pamięci.

Szkoła Podstawowa nr 95

im. Jarosława Iwaszkiewicza

54-047 Wrocław

ul. Starogajowa 66-68

PROGRAM WŁASNY ZAJĘĆ KOŁA HISTORYCZNEGO pt. „NA NIELUDZKIEJ ZIEMI – LOSY POLAKÓW NA WSCHODZIE PODCZAS II WOJNY ŚWIATOWEJ”

Wrocław 2008r.

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie do programu     str. 3

2.  Cele edukacji historycznej – „Na nieludzkiej ziemi – losy Polaków na Wschodzie podczas II wojny światowej”     str. 5

3. Metody pracy z uczniem     str. 7

4. Zagadnienia i formy realizacji     str. 8

5. Procedury osiągania celów     str. 12

6. Informacje na temat osiągnięć uczniów     str. 13

7. Literatura     str. 14

WPROWADZENIE DO PROGRAMU

„Podróż”

Zmienili nam dom na wagon,

W którym z zimna trzęsiemy się.

To nie żart, to koszmarna droga …

Na Sybir wleczemy się (…)

Deportacja i zagłada całych narodów były stosowane w carskiej Rosji od pradawnych czasów. Pierwszymi zesłańcami – Sybirakami byli polscy jeńcy z wojsk Stefana Batorego, króla Polski. Fakt ten odnotowany został w kronikach wojennych z roku 1582. Następnie na zesłanie trafili uczestnicy wojen polsko – rosyjskich. Dużą falę zesłańców przyniósł okres Konfederacji Barskiej z 1768 roku, Powstania Kościuszkowskiego w 1794r., a następnie listopadowego (1830) i styczniowego (1863). Na syberyjską katorgę trafili Polacy podczas II wojny światowej.

Sybiracy to bohaterowie, od których dziś możemy czerpać wzory kultywowania tradycji narodowych i religijnych. Pragnę, aby moim uczniom bliskie stały się takie wartości jak: tolerancja, wrażliwość, uczciwość, patriotyzm, poszanowanie praw innego człowieka. I choć dziś borykamy się z wieloma codziennymi problemami, wiemy, że naszym obowiązkiem jest pamięć niezłomności przekonań tych ludzi, ich ofiarności, odwadze i mądrości.

Nastały nowe czasy. Dziś w Wolnej Polsce, możemy publicznie, bez obawy o nowe represje przywoływać zbiorową pamięć o tamtych bolesnych wydarzeniach i przekazywać ją uczniom naszej szkoły. Uważam, że należy mówić młodemu pokoleniu o ich heroicznej próbie w najstraszniejszych warunkach, jakie tylko mógł zgotować reżim bolszewicki. Doświadczenie tych ludzi nie może pójść w zapomnienie. To jest część naszej tożsamości narodowej, część naszych dziejów. Nie może być zapomniane to dziedzictwo wiary, kultury i polskości, zwłaszcza, że wyrokiem czasu odchodzą ostatni uczestnicy tych strasznych wydarzeń. Za kilka już lat nie będzie komu pisać, ani nie będzie kogo zapytać o te fakty, zatrą się ślady szlaków, którymi wędrowali skazańcy na zsyłkę a potem ku wolności.

W codziennej pracy z uczniami będę się starała kierować mottem: „Naród, który traci pamięć, traci sumienie”.

Inspiracją do napisania programu własnego na zajęcia koła historycznego, oprócz moich własnych zainteresowań tematem, był także Wojewódzki Konkurs Historyczny pt.: „Losy polaków na Wschodzie w latach 1939 - 1956”. Uczniowie bardzo chętnie wzięli w nim udział w efekcie czego nasza szkoła została doceniona – uczennica klasy VI otrzymała wyróżnienie.

Obserwując zaangażowanie dzieci w przygotowania do konkursu a także ich wzruszenie podczas „żywej” lekcji historii – gdy o swoich przeżyciach opowiadał Sybirak – dziadek jednej z naszych uczennic – podjęłam decyzję, że należy dzieci bliżej zapoznać z tą tragiczną kartą w polskiej historii.

Program edukacji historycznej został opracowany dla uczniów klas V i VI szkoły podstawowej. Może być realizowany równocześnie z programem nauczania historii, języka polskiego a także w formie zajęć pozalekcyjnych.

Przyjęte w nim założenia, cele, treści kształcenia, metody i formy ich realizacji sprzyjają wszechstronnemu rozwojowi dziecka. Uwzględniają bowiem zarówno jego potrzeby intelektualne, emocjonalne, moralne                   i estetyczne. Materiał nauczania nałożony jest spiralnie, co umożliwia wielokrotne powroty do przekazywanych treści, które są poszerzane i wzbogacane o nowe elementy. Daje to możliwość lepszego utrwalenia poznawanych wiadomości, rozwijania właściwych postaw i zachowań.

Zawarte w programie treści sprzyjają powadzeniu zajęć poza szkołą w bezpośrednim kontakcie z miejscami pamięci. W rezultacie te działania uwrażliwią ucznia na otoczenie i nauczą emocjonalnego reagowania na fakty i prawdę historyczną, zrozumienie związków przeszłości z teraźniejszością, przywiązania do rodzinnego kraju i świadomości historycznej.

Program przewiduje współpracę ze środowiskiem lokalnym, domem rodzinnym, Związkiem Sybiraków Wrocławskich i szkołą, która zapewnia pomoce dydaktyczne, sprzęt audio-video i księgozbiór biblioteczny.

Cele edukacji historycznej „Na nieludzkiej ziemi – losy Polaków na Wschodzie podczas II wojny światowej”  

Cele ogólne:

• Kształtowanie poczucia szacunku tożsamości regionalnej i narodowej
• Wszechstronny rozwój osobowości ucznia , wzbudzanie motywacji do doskonalenia się
• Rozbudzanie i rozwijanie zainteresowań historycznych uczniów
• Wyzwalanie u uczniów ciekawości poznawczej, aktywnej postawy wobec rzeczywistości oraz podstawowych wartości humanistycznych i patriotycznych
• Kształtowanie więzi z najbliższą okolicą i postawy zaangażowania w funkcjonowanie własnego środowiska
• Tworzenie sytuacji umożliwiających integrację i współdziałanie dzieci z ludźmi dorosłymi
• Rozbudzanie potrzeby dociekania prawdy historycznej.

Cele szczegółowe: uczeń:

• Wzbogaca wiedzę o historii swojego kraju i regionu
• Przejawia twórczą inicjatywę wyrażającą się chętnym i samodzielnym podejmowaniem zadań w zdobywaniu wiedzy o przeszłości
• Rozwija umiejętność pracy w zespole i więź grupową
• Rozumie związki między przeszłością a teraźniejszością
• Przejawia szacunek dla ludzi żyjących na zesłaniu
• Rozumie potrzebę dociekania prawdy historycznej i przekazywania jej kolejnym pokoleniom
• Jest zainteresowany przeszłością – ma do niej krytyczny stosunek
• Potrafi wykorzystać różne źródła informacji w zdobywaniu wiedzy historycznej
• Czyta ze zrozumieniem tekst źródłowy oraz mapę
• Wyrabia wrażliwość na krzywdę ludzką
• Potrafi planować pracę i działać zgodnie z planem
• Wie jak zachować się w miejscach pamięci narodowej
• Czuje się współodpowiedzialny za grupę, pracuje na rzecz grupy, akceptuje atmosferę w niej panującą
• Uczestniczy we wspólnym rozwiązywaniu problemów
• Umie dokumentować zdobytą wiedzę i potrafi zaprezentować wytwory własnej pracy.

METODY PRACY Z UCZNIEM

1. METODY AKTYWIZUJĄCE

- burza mózgów

- dyskusja za i przeciw

- dyskusja

- drzewo decyzyjne

- wywiad

- inscenizacja

- techniki manualno – plastyczne

2. METODY PODAJĄCE

- rozmowa nauczająca ( pogadanka)

- opowiadanie

- żywe lekcje historii z udziałem zaproszonych gości

- opis

- film

3. METODY PRAKTYCZNE

 - metoda projektu

- portfolio

- wycieczka historyczna

4. METODY PROGRAMOWE

- praca z mapą

- praca z podręcznikiem

ZAGADNIENIA I FORMY REALIZACJI