Artykuł odpowiada na pytania dlaczego i w jakim celu należy analizować wyniki egzaminów. Ponadto zawiera praktyczne wskazówki dotyczące dokonywania analizy.

ANALIZA WYNIKÓW EGZAMINÓW

dlaczego, w jakim celu i jak?

Rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego z 7 października 2009 r. nakłada na szkoły obowiązek analizowania wyników egzaminów zewnętrznych uczniów.

W jakim celu dokonuje się analizy wyników egzaminów?

• Określenie poziomu osiągnięć uczniów na egzaminie zewnętrznym;
• Określenie jak poradzili sobie z zadaniami uczniowie – które zadania były łatwe, a które trudne;
• Ustalenie mocnych i słabych stron procesu kształcenia / pracy szkoły;
• Opracowanie planu naprawczego w celu podniesienia wyników;
• Wnioski z analizy powinny być podstawą do modyfikowania i korygowania procesu kształcenia;

Przystępując do analizy wyników warto pamiętać, że:

• analizy statystyczne są wiarygodne dla większej „próby” , czyli dla przedmiotów zdawanych przez większą grupę uczniów;
• analiza w oddziałach klasowych możliwa jest tylko w przypadku przedmiotów masowo zdawanych w szkole;
• należy dokonywać takich analiz, które przyczynią się do podniesienia jakości pracy szkoły;

Jak analizować ?

Potrzebne materiały:

• wyniki uczniów osiągnięte na egzaminie;
• sprawozdanie CKE o krajowych wynikach egzaminu maturalnego;
• sprawozdania – raporty przedmiotowe;
• tabele wyników w skali staninowej;
• arkusz egzaminacyjny;

Od czego zacząć?

• zgromadzenie i analiza ww. dokumentów;
• opracowanie wyników w arkuszu kalkulacyjnym Excel – obliczenie wskaźników, przygotowanie wykresów;
• analiza danych, sporządzenie sprawozdania i opracowanie wniosków;

Plan sprawozdania

      I.        Charakterystyka zestawu zadań egzaminacyjnych

 II.        Analiza ilościowa                                                             

1. Podstawowe wskaźniki opisujące osiągnięcia uczniów
2. Porównanie wyników uzyskanych przez uczniów naszej szkoły ze średnimi wynikami w powiecie, województwie i kraju    
3. Analiza wyników uczniów w skali staninowej                               
4. Efektywność nauczania (EWD)                                                          
5. Porównanie wyników uzyskanych przez poszczególne klasy

    III.        Analiza jakościowa                                                             

                    Analiza wyników według standardów wymagań egzaminacyjnych
    VI.        Wnioski                                                                                        

   IV.        Porównanie wyników próbnej matury i wyników egzaminu maturalnego
     V.        Porównanie wyników egzaminu w kolejnych latach

1. Mocne i słabe strony oraz przyczyny niepowodzeń               
2. Program naprawczy

I. Charakterystyka zestawu zadań egzaminacyjnych (opis arkuszy)

Jakie informacje należy podać?

• Ile i jakie zadania zawierał arkusz (typy zadań);
• Jakie materiały dodatkowe zawierał arkusz (np. mapy, teksty źródłowe itp.);
• Co sprawdzały zadania;
• Łączna liczba punktów możliwych do uzyskania;
• Jak punktowane są zadania;

Informacje dotyczące testu można zestawić w tabeli

Tabelaryczny plan arkusza - plan testu ujęty w tabeli, w której poszczególne zadania pogrupowane są według taksonomii celów kształcenia oraz przyporządkowane badanym umiejętnościom i wymaganiom egzaminacyjnym.

II. Analiza ilościowa

Analiza ilościowa wyników polega na zebraniu, zestawieniu, statystycznym opracowaniu i interpretacji danych.

II. 1. Podstawowe wskaźniki statystyczne opisujące osiągnięcia uczniów

• Liczba uczniów w szkole, którzy przystąpili do danego egzaminu;
• Zdawalność egzaminu /odsetek sukcesów (liczba uczniów, którzy zdali egzamin) w szkole oraz porównanie ze zdawalnością w powiecie, województwie, kraju;

 funkcja:  =LICZ.WARUNKI(zakres;”>29%”)

• Procent uczniów, którzy uzyskali wynik zadowalający – minimum 70%;

funkcja:  =LICZ.WARUNKI(zakres;”>69%”)

• Wskaźnik łatwości arkusza

Dla ilu procent uczniów zadania w arkuszu były zadaniami trudnymi, umiarkowanie trudnymi, łatwymi, itd.?

    Tabela . Wartość wskaźnika łatwości i jego interpretacja

Rozkład wyników w szkole

• Wykres rozkładu wyników pozwala w łatwy sposób zorientować się jak kształtuje się układ wyników w szkole i jakie wyniki uzyskali poszczególni uczniowie;
• Otrzymany rozkład wyników można porównać z rozkładem normalnym:

-         jeżeli  punkty są wyższe i krzywa jest przesunięta w prawo –  egzamin był łatwy

-         jeżeli punkty są niższe i krzywa jest przesunięta w lewo – egzamin był trudny

• Rozkład normalny – odnosi się do normalności; większość wyników jest blisko średniej; im dalej oddalony jest wynik tym przypadków mniej;

• Rozkłady wyników w szkołach rzadko tworzą rozkład normalny.

• Średni wynik szkoły

Średnia arytmetyczna pozwala spojrzeć ogólnie na wynik, a więc pracę szkoły oraz umiejscowić ten wynik względem innych szkół. Wadą średniej jest to, że na wynik mają wpływ skrajne wartości i dlatego nie daje ona pełnego obrazu badanej grupy. Należy pamiętać, iż im większy zbiór wyników, tym bardziej wiarygodna jest średnia.

Praca szkoły oceniana jest głównie na podstawie średniego wyniku oraz jego pozycji na skali standardowej dziewiątki, gdyż właśnie tym wskaźnikiem posługują się zarówno organ prowadzący, jak i organ nadzorujący.

W analizie należy uwzględnić:

-         średnią arytmetyczną oraz średni wynik wyrażony w procentach

-         ilość wyników powyżej i poniżej średniej szkoły

• Wynik maksymalny – najwyższy wynik uzyskany w danej grupie           

-         ile wynosi i liczba uczniów, którzy uzyskali taki wynik

• Wynik minimalny- najniższy wynik w grupie

-         ile wynosi i liczba uczniów, którzy uzyskali taki wynik

• Rozbieżność / rozstęp wyników – różnica pomiędzy najwyższym i najniższym wynikiem
• Modalna – wynik najczęściej występujący, a więc typowy dla  danej grupy 

-         czy różni się znacząco od średniego wyniku szkoły?

• Mediana – wynik środkowy – wynik znajdujący się w środku rozkładu uporządkowanego w kolejności malejącej lub rosnącej (jeżeli liczba wyników jest parzysta jest to średnia dwóch środkowych wyników), poniżej i powyżej mediany  znajduje się około 50% wyników
• Odchylenie standardowe i przedział wyników typowych

-         średnie odchylenie wyników testowania od wyniku średniego

-         ukazuje jak bardzo wyniki pojedynczych uczniów odbiegają od średniej, a więc pozwala scharakteryzować zróżnicowanie poziomów kompetencji w danej grupie

-         im większe - tym bardziej rozproszony rozkład wyników w grupie

-         im mniejsze - tym bardziej jednorodna grupa pod względem poziomu kompetencji

-         przedział wyników typowych – większość uczniów uzyskała wynik mieszczący się w granicach tego przedziału                     

długość przedziału wyników typowych wynosi:

                            M ± s  (średnia szkoły ± odchylenie standardowe

Wyniki osiągnięte przez uczniów szkoły można zestawić w tabeli

II.2. Porównanie wyników uzyskanych przez uczniów naszej szkoły ze             średnimi...